ABW ma udostępnić dane statystyczne dotyczące kontroli operacyjnej

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną (sygn. I OSK 1393/12), wniesioną przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z marca 2012 r. (sygn. II SA/Wa 2718/11). WSA stwierdził wówczas, że ABW powinna udostępnić statystyki dotyczące liczby stosowanych kontroli operacyjnych, o udostępnienie których zwróciła się HFPC.  HFPC reprezentują pro bono r.pr. Artur Sidor oraz adw. Beata Czechowicz.

Sprawa toczy się od 2009 r. kiedy to HFPC złożyła wniosek o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej statystyk stosowania kontroli operacyjnej. Szef ABW odmawiał udostępnienia danych statystycznych dotyczących kontroli operacyjnej argumentując, że podlegają one ochronie przewidzianej dla informacji niejawnych, a ich ujawnienie mogłoby powodować zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa.

Obecny na dzisiejszej rozprawie pełnomocnik ABW potwierdził, że organ dysponuje danymi statystycznymi dotyczącymi wniosku HFPC. Zdaniem ABW, ich ujawnienie mogłoby jednak powodować zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa, ponieważ zapoznanie się z ich treścią umożliwiałoby wnioskowanie o pewnych konkretnych działaniach prowadzonych przez służby. Pełnomocnik ABW stwierdził, iż Agencja udostępniając wnioskowane informacje, traci nad nimi kontrolę i nie wie, jak będą dalej wykorzystane, co również może stanowić źródło potencjalnego zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa. ABW wskazało również na art. 10ea ustawy o prokuraturze, który przewiduje, że Prokurator Generalny przedstawia Sejmowi i Senatowi jawną roczną informację o łącznej liczbie osób, wobec których został skierowany wniosek m.in. o zarządzenie kontroli i utrwalania rozmów. Zdaniem ABW takie zbiorcze zestawienie danych statystycznych dotyczących kontroli operacyjnej lepiej chroni działalność służb.

Reprezentująca HFPC adw. Beata Czechowicz argumentowała, że art. 10ea ustawy o prokuraturze nie wyłącza stosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej, jak również wskazała, iż zakres informacji ujawnianych na podstawie art. 10ea różni się od zakresu wniosku Fundacji z 2009 r. Dodała, iż wniosek o udostępnienie informacji publicznej złożony przez HFPC dotyczył jedynie danych statystycznych o charakterze historycznym, zatem niestwarzających zagrożenia dla obecnych czynności prowadzonych przez ABW. Agencja nie udowodniła także, jakie konkretne zagrożenie miałoby nieść ze sobą ujawnienie wnioskowanych danych. Pełnomocnik HFPC wskazywała, że zakres wnioskowanych danych dotyczy ustawowych zadań ABW, a służby „nie powinny nadużywać swojego prawa do sekretności”.

Także dr Adam Bodnar (wiceprezes Zarządu HFPC) argumentował, że ważnym aspektem całej sprawy był również czas (ponad 3 lata) oczekiwania na umożliwienie dostępu do informacji publicznej. Wskazał również, że wniosek HFPC z 2009 r. jest na tyle ogólny (nie dotyczy przypadków kontroli operacyjnej przeprowadzanej przez ABW w związku ze ściganiem konkretnych typów przestępstw), że argument o możliwym zagrożeniu dla bezpieczeństwa lub porządku publicznego pozostaje jedynie hipotetyczny. Z kolei sam art. 10ea ustawy o prokuraturze należy uznać, zdaniem A. Bodnara, za efekt działalności HFPC w zakresie wnioskowania do służb o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej stosowanej przez nie kontroli operacyjnej.

Pełnomocnik ABW nie udzielił informacji, czy danym statystycznym dotyczącym stosowania kontroli operacyjnej została nadana formalna klauzula tajności.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną ABW. W ustnym uzasadnieniu sędzia sprawozdawca Małgorzata Jaśkowska podkreśliła, że działalność władz publicznych, także w zakresie odnoszącym się do informacji niejawnych, podlega kontroli sądowej. Sąd podkreślił, że wniosek HFPC ma charakter ogólny, zaś argumentacja ABW w przedmiocie odmowy udostępnienia tych danych – niedostatecznie konkretna. W stanowisku ABW nie przedstawiono realnego niebezpieczeństwa, które wiązałoby się z udostępnieniem danych, o które wnioskowała Fundacja.

Ponadto, Sąd stwierdził, iż wyłączenie stosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej możliwe jest jedynie w przypadku wyraźnego brzmienia przepisu prawa, który precyzyjnie statuuje takie wyłączenie. Z uwagi na zasadę, iż wyjątków nie wolno interpretować rozszerzająco, Sąd oddalił argument jakoby art. 10ea ustawy o prokuraturze stanowił lex specialis w stosunku do ustawy o dostępie do informacji publicznej. Ponadto, przepis ten odnosi się on do innego, w porównaniu z wnioskiem HFPC z 2009 r., podmiotu zobowiązanego do udostępnienia informacji publicznej, jak również obejmuje inny zakres informacji. Tym samym art. 10ea ustawy o dostępie do informacji publicznej nie wyłącza możliwości udostępnienia informacji na wniosek.

Wyrok jest prawomocny.In the judgment the PAC ordered the Agency to disclose statistics on the number of the employed investigative methods, according to the disclosure request submitted by the Helsinki Foundation for Human Rights. The HFHR is represented by Artur Sidor and Beata Czechowicz, lawyers working pro bono.