Apelacja HFPC ws. ubezwłasnowolnienia całkowitego. Czy zajmie się nim też TK?

HFPC złożyła apelację od postanowienia sądu o ubezwłasnowolnieniu całkowitym osoby starszej z niepełnosprawnością. Zdaniem HFPC ubezwłasnowolnienie całkowite jest nieproporcjonalną ingerencją w jej prawa i wolności.

Przypomnijmy, sprawa dotyczy Pani B., osoby starszej, która potrzebuje wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Pomoc zapewnia jej m.in. bliska przyjaciółka. Sąd uznał jednak, że ubezwłasnowolnienie całkowite jest zgodne z dobrem B., ponieważ  jest ona niesamodzielna, a jej stan wyklucza podejmowanie jakichkolwiek decyzji.

„Decydując o ubezwłasnowolnieniu B., sąd nie wziął pod uwagę przedstawionej przez HFPC argumentacji, że w tego typu sprawach konieczne jest stosowanie międzynarodowych standardów ochrony praw osób z niepełnosprawnościami psychicznymi i intelektualnymi. Kładą one nacisk na poszanowanie godności, autonomii i podmiotowości osób z niepełnosprawnościami” – mówi dr Dorota Pudzianowska, prawniczka HFPC.

„W apelacji wskazaliśmy, że w związku z tym, że Pani B. jest otoczona opieką, pozbawienie jej zdolności do czynności prawnych nie jest konieczne i nie wpłynie na poprawę jej sytuacji” – wyjaśnia dr Dorota Pudzianowska. „Sąd tak naprawdę nie rozważył, czy zamiast ubezwłasnowolnienia wystarczające byłoby zastosowanie łagodniejszych środków. Takich, które nie powodują utraty zdolności do czynności prawnych, jak np. ustanowienie kuratora dla osoby niepełnosprawnej”– dodaje Jarosław Jagura, prawnik HFPC.

Oprócz złożenia apelacji, Fundacja skierowała do sądu prośbę o rozważenie  zwrócenia się do Trybunału Konstytucyjnego przed ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy. Dzięki temu przepisy dotyczące ubezwłasnowolnienia całkowitego mogłyby zostać ocenione pod kątem zgodności z Konstytucją, EKPC oraz Konwencją o prawach osób z niepełnosprawnościami.

„Istnieją uzasadnione wątpliwości, że obecny kształt ubezwłasnowolnienia całkowitego jest sprzeczny z Konstytucją i EKPC. Dzieje się tak, ponieważ instytucja ta ma nieelastyczny charakter i szeroki zakres oddziaływania na sytuację i prawa jednostki. Poza tym TK mógłby ocenić zgodność ubezwłasnowolnienia całkowitego z Konwencją o prawach osób z niepełnosprawnościami, która wyklucza możliwość pozbawiania zdolności do czynności prawnych osób z niepełnosprawnościami” – dodaje dr Dorota Pudzianowska.