AA
A
zapisz się do newslettera: 
Podejmij Działanie

Bezzasadne umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym bez odszkodowania przed ETPC

HFPC skierowała do ETPC opinię amicus curiae w sprawie R. przeciwko Polsce (skarga numer 20206/11). Pokrzywdzona zarzuciła, że nie może uzyskać rekompensaty za przymusowe umieszczenie jej w szpitalu psychiatrycznym oraz że postępowanie w tej sprawie było przewlekłe.

Pod koniec października 2007 r. skarżąca została skierowana na przymusowe leczenie psychiatryczne. U kobiety zdiagnozowano schizofrenię i podejrzewano o celowe wzniecenie pożaru w mieszkaniu w celu popełnienia samobójstwa. W efekcie skarżąca spędziła ponad 2 miesiące w szpitalu psychiatrycznym, bez kontroli sądowej. Dopiero po opuszczeniu przez nią szpitala psychiatrycznego sąd opiekuńczy stwierdził, że przymusowa hospitalizacja psychiatryczna była niezasadna. W ocenie sądu kobieta nie zagrażała ani sobie, ani otoczeniu, a pożar w jej mieszkaniu wywołała awaria instalacji elektrycznej. Mimo takiego rozstrzygnięcia skarżąca nie otrzymała żadnego zadośćuczynienia za nieuzasadnione pozbawienie wolności. Sądy cywilne uznały, że choć nie było podstaw do przymusowej hospitalizacji, to jednak nie była ona bezprawna w rozumieniu Kodeksu cywilnego.

„Polskie przepisy nie gwarantują osobom przymusowo umieszczanym w szpitalach psychiatrycznych, że sądy wystarczająco szybko zbadają legalność pozbawienia ich wolności” – podkreśla Marcin Szwed, prawnik HFPC. Terminy przewidziane w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego mają jedynie charakter instrukcyjny, co oznacza, że ich przekroczenie nie wiąże się z żadnymi konsekwencjami. Analiza danych statystycznych dokonana przez HFPC wskazuje, że niejednokrotnie sądy wydają wyrok o zasadności przymusowego umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym dopiero po kilku tygodniach lub nawet miesiącach. To z kolei może powodować bardzo negatywne skutki dla osób pozbawionych wolności, zwłaszcza że w szpitalu psychiatrycznym pacjenci mogą być poddawani zabiegom leczniczym nawet wbrew ich woli.

W swojej opinii HFPC odniosła się także do kwestii związanych z dochodzeniem odszkodowania za bezprawne umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym. W orzecznictwie pojawiają się rozbieżne opinie co do tego, czy sąd orzekający o odszkodowaniu musi respektować decyzję sądu opiekuńczego w sprawie braku podstaw do hospitalizacji. „Według niektórych sądów nie każde bezzasadne umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym stanowiło działanie bezprawne. W wyroku z 2015 r. Sąd Najwyższy uznał jednak, że taka interpretacja jest błędna” – tłumaczy Marcin Szwed.

Opinia przyjaciela sądu (w języku angielskim) dostępna jest tutaj.


Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Dzięki nim możemy indywidualnie dostosować stronę do twoich potrzeb. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo ma możliwość wyłączenia ich w przeglądarce, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje. Dowiedz się więcej jak je wyłączyć.
Przejdź do paska narzędzi