Choroba psychiczna a pozbawienie wolności. Interwencja HFPC w sprawie tymczasowo aresztowanego cierpiącego na schizofrenię

HFPC interweniuje w sprawie tymczasowo aresztowanego młodego mężczyzny cierpiącego na schizofrenię paranoidalną. Stan jego zdrowia psychicznego miał ulec znacznemu pogorszeniu w warunkach izolacji, w której przebywa od 4 miesięcy.

Sprawa pana Juliana

Pan Julian to młody człowiek, student III roku filologii angielskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, dotychczas niekarany. Od kilku lat zmaga się ze schizofrenią paranoidalną, jednak prawidłowa terapia pozwalała mu na niezakłócone funkcjonowanie w społeczeństwie.

31 marca 2017 r. został on tymczasowo aresztowany w związku z zarzutem m.in. uporczywego nękania byłej partnerki. W areszcie stan jego zdrowia znacznie się pogorszył, m.in. pojawiły się nasilone objawy psychotyczne, przez co umieszczono go w oddziale szpitalnym jednostki.

Po trzech tygodniach sąd postanowił o uchyleniu aresztowania, zakazując jednocześnie panu Julianowi kontaktów z byłą partnerką. Jednak mężczyzna naruszył sądowy zakaz w wyniku przypadkowego spotkania z pokrzywdzoną podczas konferencji i w rezultacie trafił ponownie do aresztu śledczego.

Już w momencie przyjęcia lekarz więzienny rozpoznał u pana Juliana stan ostrej psychozy. W trakcie izolacji u mężczyzny miały występować omamy oraz urojenia, a niekiedy wpadał w stan pobudzenia. Powodowało to konieczność stosowania wobec niego środków przymusu bezpośredniego: unieruchomienia trwającego od kilku do kilkudziesięciu godzin, a także siły fizycznej i kajdanek.

Interwencja HFPC

31 sierpnia 2017 r. HFPC wystąpiła z interwencją do prokuratury, do dyspozycji której pan Julian pozostaje w czasie postępowania przygotowawczego.

HFPC w swoim piśmie odwołuje się do art. 3 EKPC, z którego wywodzony jest obowiązek zapewnienia osobom pozbawionym wolności odpowiedniej opieki zdrowotnej. Obowiązek ten odgrywa szczególnie istotną rolę w stosunku do osadzonych cierpiących na choroby psychiczne, a zwłaszcza zaburzenia psychotyczne, gdyż niosą one ze sobą zagrożenie dla bezpieczeństwa chorych. HFPC argumentowała także, że osoby cierpiące na schizofrenię paranoidalną są dużo bardziej wrażliwe na negatywne doznania wynikające z izolacji penitencjarnej.

HFPC przypomniała, że prawo dopuszcza możliwość odbywania tymczasowego aresztowania w publicznym zakładzie leczniczym (także psychiatrycznym). Zdaniem HFPC stan zdrowia pana Juliana uniemożliwia jego dalszy pobyt w areszcie śledczym i tylko umieszczenie go w szpitalu wolnościowym daje nadzieję na kontynuację terapii zapobiegającej dalszemu pogłębieniu choroby.

Jednostki penitencjarne to nie miejsce dla osób z chorobami psychicznymi

Sprawa pana Juliana nie jest pierwszym przypadkiem, gdy HFPC interweniuje na rzecz osoby cierpiącej na zaburzenia psychiczne, która została pozbawiona wolności.

W lutym 2017 r. HFPC informowała o historii pana Daniela, który również cierpi na schizofrenię paranoidalną. Mężczyzna najpierw odbywał karę 9 miesięcy pozbawienia wolności w jednym z zakładów karnych, obecnie zaś jest tymczasowo aresztowany. W obu wypadkach izolacja wpłynęła na znaczne pogorszenie się stanu jego zdrowia. HFPC wniosła w imieniu pana Daniela skargę do ETPC (więcej informacji dostępnych jest tutaj) oraz stale monitoruje jego przypadek, o czym można przeczytać tu.