Coraz więcej zagrożeń dla wolności prasy w Polsce

Polska zajęła 58 pozycję w najnowszym Indeksie Wolności Prasy prowadzonym przez Reporterów bez Granic. To pozycja o cztery miejsca niższa w porównaniu z ubiegłorocznym rankingiem, a w zestawieniu z 2015 r. – aż o 40 miejsc.

Jako przyczynę tak słabej oceny organizacja wskazała na upolitycznienie mediów publicznych i naciski na krytyczne wobec władzy media prywatne. Reporterzy bez Granic za przykład pogarszającej się atmosfery dla mediów przywołują próbę zainicjowania postępowania karnego przeciwko red. Tomaszowi Piątkowi przez Ministerstwo Obrony Narodowej w związku z książką na temat ówczesnego ministra Antoniego Macierewicza (ostatecznie prokuratura po prawie roku od złożenia zawiadomienia odmówiła wszczęcia postępowania) oraz sprawę nałożenia kary na TVN przez KRRiT za materiały relacjonujące tzw. kryzys parlamentarny w 2016 r. (z kary ostatecznie także się wycofano).

Negatywny trend

„Pozycja Polski w rankingu spada od 2015 r. i jest obecnie najniższa od 2006 roku. Niestety ten negatywny trend zauważamy także w naszej pracy w obszarze wolności mediów” – mówi Dorota Głowacka, prawniczka HFPC.  „Do Fundacji wpłynęło w ostatnich dwóch latach wiele spraw dziennikarzy zwolnionych dyscyplinarnie z mediów publicznych, ale też pracowników innych instytucji publicznych czy spółek skarbu państwa, którzy m.in. wyrażali krytykę zmian wprowadzanych w tych instytucjach po ostatnich wyborach parlamentarnych” – dodaje Dorota Głowacka.

Wśród tych spraw można wyróżnić m.in. przypadek trzech zwolnionych dyscyplinarnie dziennikarzy Polskiego Radia, którzy w zeszłym roku na mocy ugody sądowej zostali przywróceni do pracy. Przyczyną rozwiązania z nimi umów była ich działalność w związku zawodowym i obrona niezależności redakcyjnej pracowników. W toku są inne podobne procesy, m.in. Jerzego Sosnowskiego, Kamila Dąbrowy czy Tomasza Zimocha.

Prawo przeciwko wolności słowa

Ponadto HFPC z zaniepokojeniem obserwuje wykorzystywanie różnych rozwiązań prawnych przez władze i inne instytucje publiczne do wywierania presji na dziennikarzy krytycznych wobec sytuacji w Polsce. Nawet jeśli nie prowadzi to ostatecznie do nałożenia sankcji, sama groźba ich poniesienia wiąże się ryzykiem autocenzurowania treści przez redakcje w obawie przed narażeniem się na konsekwencje prawne.

„Oprócz zagrożeń wskazanych przez Reporterów Bez Granic zauważamy wiele nowych ograniczeń w dostępie mediów do relacjonowania prac instytucji publicznych, np. Trybunału Konstytucyjnego i parlamentu” – tłumaczy Dorota Głowacka. Represje dotykają również dziennikarzy relacjonujących protesty społeczne (np. w Puszczy Białowieskiej).

Kolejnym ogniwem w osłabianiu wolności prasy w Polsce jest szereg ustaw, które mogą zagrażać wolności słowa w Polsce, choć niekoniecznie są bezpośrednio związane z funkcjonowaniem mediów. Poza reformą mediów publicznych, mowa tu o ustawie o IPN, tzw. ustawie inwigilacyjnej czy antyterrorystycznej. Co więcej, negatywne skutki dla może przynieść także przyjęcie ustawy o jawności życia publicznego.

Ranking Reporterów Bez Granic dostępny jest tutaj.