Dodatkowe spotkanie wymiaru ludzkiego OBWE w sprawie przeciwdziałania torturom 10-11 kwietnia 2014 r. Wiedeń

Stanowisko Koalicji Przeciwko Torturom w Kazachstanie, Kirgistanie i Tadżykistanie dotyczące postępów w zakresie przeciwdziałania torturom w państwach należących do OBWE począwszy od Dodatkowego Spotkania Wymiaru Ludzkiego w 2003 r. Sesja 1

W stanowisku podkreślono, że począwszy od 2003 r. władze Kazachstanu, Kirgistanu i Tadżykistanu powzięły pozytywne działania w celu zwalczania tortur. Wszystkie państwa wprowadziły do kodeksu karnego specjalne przepisy ustanawiające kary za tortury, mimo że są one wciąż niewspółmierne do popełnionego przestępstwa. W 2012 r. Tadżykistan zmienił definicję tortur w swoim kodeksie karnym tak, by była zgodna z zawartą w Konwencji Przeciwko Torturom. Jednak kodeksy karne w Kazachstanie i Kirgistanie wciąż zawierają definicje niezgodne z prawem międzynarodowym. W 2008 r. Kazachstan i Kirgistan stały się stronami Protokołu Dodatkowego do Konwencji Przeciwko Torturom, ale Tadżykistan wciąż jeszcze nie dołączył do ich grona.

Mimo tych pozytywnych zmian, we wspomnianych krajach wciąż ustawodawstwo i jego wdrażanie nie są zgodne z międzynarodowymi standardami przeciwdziałania torturom. W każdym roku zgłaszane są przypadki stosowania tortur i wciąż brakuje odpowiednich gwarancji prawnych w tym zakresie. Tortury zazwyczaj mają miejsce podczas pierwszych godzin po zatrzymaniu, gdy aresztowani przebywają w odosobnieniu i nie mają dostępu do pomocy prawnej i personelu medycznego, choć są zgłaszane także przypadki tortur w późniejszych etapach postępowania. Sędziowie podczas przesłuchań nie zapewniają nadzoru nad sposobem traktowania aresztowanych i podczas procesów wciąż zazwyczaj dowody uzyskane przez tortury nie są wyłączane z postępowania.

Wśród rekomendacji określonych przez koalicje zaleca się władzom Kazachstanu, Kirgistanu i Tadżykistanu w pełni implementować wszystkie rekomendacje przygotowane przez ciała ONZ, takie jak Komitet Przeciw Torturom czy Komisarz Praw Człowieka.

Najważniejsze rekomendacje to:

• Zapewnienie podstawowych gwarancji prawnych dla osób aresztowanych przeciwko torturom, m.in. każda osoba przybywająca do aresztu powinna mieć przeprowadzone rutynowe badanie lekarskie, a przesłuchanie aresztowanego powinno mieć miejsce nie później niż 48 godzin po momencie zatrzymania;
• Wprowadzenie legislacji umożliwiającej niezależnym ciałom z odpowiednimi kompetencjami prowadzenie efektywnych, szybkich i niezależnych kontroli w zakresie podejrzenia stosowania tortur lub innego nieludzkiego traktowania;
• Ponadto władze Tadżykistanu powinny niezwłocznie ratyfikować Protokół Dodatkowy do Konwencji Przeciwko Torturom;
• Władze wszystkich państw powinny zagwarantować, że nikt w ramach ich jurysdykcji nie zostanie odesłany do kraju gdzie może być narażony na ryzyko stosowania wobec niego tortur lub nieludzkiego traktowania.

Treść stanowiska dostępna jest tutaj.