Dokumenty podróży dla cudzoziemców – odpowiedź Wojewody Mazowieckiego

Wojewoda Mazowiecki w odpowiedzi na wystąpienie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w sprawie postępowań o wydanie polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca podkreślił, że postępowania te prowadzone są prawidłowo, a wnioski cudzoziemców rozpatrywane indywidualnie. W odpowiedzi Wojewoda odniósł się do szczególnej grupy cudzoziemców uprawnionych do uzyskania takiego dokumentu, jaką są osoby objęte ochroną uzupełniającą. 

W piśmie zaznaczono, że organ wzywając takie osoby do zwrócenia się do ambasady kraju pochodzenia po paszport lub zaświadczenie o niemożności wydania paszportu, bierze pod uwagę okoliczności stanowiące podstawę udzielenia ochrony i kieruje żądanie tylko
do takich osób, które mogą bez obawy dla nich samych i członków rodziny udać się do ambasady.

Prawnicy Programu Pomocy Prawnej dla Uchodźców i Migrantów prowadzą jednak sprawy, w których cudzoziemcy objęci ochroną deklarują obawy związane z ujawnieniem miejsca pobytu przedstawicielstwu władz kraju pochodzenia, a obawy te są uzasadnione treścią decyzji, w której udziela się im ochrony uzupełniającej.

Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP, ochrony uzupełniającej udziela się w przypadku, gdy powrót do kraju pochodzenia może narazić cudzoziemca na rzeczywiste ryzyko doznania poważnej krzywdy i ze względu na to ryzyko nie może lub nie chce on korzystać z ochrony kraju pochodzenia. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie podmiotami wyrządzającymi poważną krzywdę mogą być organy władzy publicznej kraju pochodzenia.

Żądanie zatem, aby cudzoziemiec kontaktował się z przedstawicielstwem kraju pochodzenia, w sytuacji, w której istnieje rzeczywiste ryzyko odniesienia przez niego poważnej krzywdy z ich strony, stanowi niejako zaprzeczenie udzielonej danemu cudzoziemcowi ochrony na terytorium RP.

Ponadto Wojewoda odpowiadając na pismo Fundacji nie ustosunkował się do trudności dowodowych cudzoziemców, którzy zwrócili się do ambasady swojego kraju po paszport, ambasada odmówiła im wydania dokumentu, lecz nie zgodziła się wydać na tą okoliczność odpowiedniego zaświadczenia.

Z doświadczenia prawników Fundacji wynika, że to częsty problem wielu cudzoziemców, nie tylko objętych ochroną uzupełniającą. Organy bardzo restrykcyjnie traktują wymóg wykazania, że cudzoziemiec nie ma możliwości uzyskania paszportu kraju pochodzenia i nie biorą pod uwagę okoliczności, że cudzoziemiec bardzo często nie jest w stanie udokumentować niemożności uzyskania paszportu z kraju pochodzenia.