Dostęp cudzoziemców do azylu. Wystąpienie do Specjalnego Sprawozdawcy ONZ

Helsińska Fundacja Praw Człowieka wraz z konsorcjum organizacji pozarządowych, skierowała wystąpienie do Specjalnego Sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka migrantów dotyczące tzw. push-backów na granicy Polski.

Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. praw człowieka migrantów przygotowuje raport na temat tzw. push-backów migrantów na międzynarodowych granicach oraz ich wpływu na prawa człowieka. Raport zostanie przedłożony na 47. Sesji Rady Praw Człowieka ONZ. Celem raportu jest przedstawienie państwom zaleceń dotyczących lepszej ochrony praw człowieka migrantów na granicach międzynarodowych, tak by była ona zgodna z istniejącymi standardami. Przedmiotem prowadzonej przez niego analizy są także wyzwania i przeszkody w zapewnianiu migrantom dostępu do ochrony międzynarodowej na granicach państw.

Problem z dostępem uchodźców do terytorium Polski trwa od 2015 r.

HFPC wraz partnerskimi organizacjami pozarządowymi, Rzecznik Praw Obywatelskich czy też Rzecznik Praw Dziecka wielokrotnie wskazywali, że cudzoziemcy chcący złożyć w Polsce – na jej zewnętrznej granicy – wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, napotykają na problemy. Także grupa warszawskich adwokatów była zaangażowana w udzielnie pomocy prawnej cudzoziemcom, którzy w takich okolicznościach otrzymali decyzje o odmowie wjazdu do Polski.

Korzystne rozstrzygnięcia sądów administracyjnych i ETPCz

Zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, jak i Naczelny Sąd Administracyjny uchylił szereg decyzji o odmowie wjazdu wydanych wobec cudzoziemców, którzy deklarowali wolę ubiegania się o udzielnie ochrony międzynarodowej w Polsce. Podstawą wyroków był m.in. brak sporządzenia przez funkcjonariuszy Straży Granicznej protokołów z przebiegu rozmów z cudzoziemcami, które byłyby podpisane przez samych cudzoziemców. Z wyroków wynikał również  obowiązek zapewnienia możliwości udziału w procedurach na granicy pełnomocnikowi cudzoziemca.

Także Europejski Trybunał Praw Człowieka w prawomocnym już wyroku z dnia 23 lipca 2020 r. w sprawie M. K. i Inni przeciwko Polsce (skargi nr 40503/17, 42902/17 oraz 43643/17) uznał – wbrew twierdzeniom polskich władz – że cudzoziemcy składali na polskiej granicy wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej i dodał, że wnioski te były ignorowane przez Straż Graniczną. Trybunał uznał również, że była to część powszechnej praktyki mającej miejsce na przejściu granicznym w Terespolu. ETPCz zakomunikował Polsce także inne sprawy dotyczące odmowy wjazdu do Polski uchodźców: D.A. i Inni przeciwko Polsce (skargi nr 51246/17) oraz Sherov i Inni p. Polsce (skarga nr 54029/17), obejmującą także trzy inne połączone skargi (nr 54117/17 Saygoziev p. Polsce; nr 54128/17 Salimov p. Polsce i nr 54255/17 Mazhitov p. Polsce).

MSWiA mówi, że niekorzystnej praktyki nie zmieni

Po wyroku Trybunału M. K. i Inni przeciwko Polsce Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji w odpowiedzi na interpelację poselską wskazało, że nie zmieni swojej praktyki w zakresie braku sporządzania protokołów z przebiegu rozmów z cudzoziemcami, które odbywają się na granicy i które byłyby podpisane przez cudzoziemców. MSWiA podkreśliło także, że M.K. i Inni nie spełniali warunków wjazdu do Polski, a z ich wypowiedzi nie wynikała chęć poszukiwania ochrony międzynarodowej. Ministerstwo wskazało także, że zastosowany przez ETPCz tzw. środek tymczasowy nie stanowi dla polskich władz podstawy do umożliwienia wjazdu cudzoziemcowi.

Epidemia COVID-19 także ograniczyła dostęp do azylu

Rozwiązania wprowadzone w skutek epidemii COVID-19 wpłynęły m.in. na ograniczenie pracy organów Straży Granicznej, Urzędu do Spraw Cudzoziemców, ale także ograniczyły ruch graniczny. Organizacje pozarządowe podkreślają jednak w swoim wystąpieniu, że pomimo ich apeli oraz zapewnień, ze strony Straży Granicznej, iż wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej były przyjmowane na bieżąco, to w 2020 r. Polska przyjęła ich tylko 1620,  a objęły one zaledwie 2803 osoby. Jest to najniższa liczba od 1999 r. Jednocześnie w drugim kwartale tego roku nie przyjęto żadnego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na przejściu granicznym w Terespolu.

Pełna treść wystąpienia znajduje się poniżej:

• Wystąpienie do Specjalnego Sprawozdawcy ONZ do spraw praw człowieka migrantów

Powiązane linki:

• Wyrok ETPC – odmowa wjazdu uchodźcom z Czeczenii na przejściu granicznym w Terespolu była bezprawna
• Raport: Sytuacja uchodźców w Brześciu, styczeń-czerwiec 2019, Human Constanta
• Raport HFPC: Dostęp do procedury azylowej na zewnętrznych granicach Polski. Stan obecny i wyzwania do przyszłość
• Granica Praw Człowieka / PRZEPRASZAMY Organizacje społeczne przepraszają uchodźców za łamanie praw człowieka przez polskie władze
• Kolejna sprawa uchodźców z przejścia granicznego w Terespolu przed ETPC
• Kolejna sprawa odmowy wjazdu dla uchodźców zakomunikowana polskiemu rządowi przez ETPC
• Adwokaci na granicy: Rząd polski nie wykonał decyzji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
• Na granicy. Adwokaci z warszawskiej ORA, HFPC i SIP pomagają w Terespolu ubiegającym się o ochronę międzynarodową
• NSA oddalił skargę kasacyjną SG na wyrok WSA uchylający decyzję o odmowie wjazdu do Polski uchodźczyni z Czeczenii
• NSA oddalił skargi na wyroki WSA umarzające postępowanie o odmowie wjazdu na granicy w Terespolu