Dostęp działaczek związku zawodowego dziennikarzy „Trójki” do siedziby radia

Helsińska Fundacja Praw Człowieka otrzymała informację od Związku Zawodowego Dziennikarzy i Pracowników Programu Trzeciego Polskiego Radia o trudnościach związanych z uzyskaniem stałych przepustek przez niektóre członkinie związku, w tym przez Annę Rokicińską-Chacińską. Przepustki są wymagane przy wejściu do budynku radia, a tym samym są niezbędne dla kontynuacji ich działalności związkowej.

Po skierowaniu 8 listopada prośby o wydanie stałych przepustek, związek zawodowy uzyskał jedynie informację, że sprawa została przekazana do dalszych konsultacji. HFPC napisała list do Prezesa Polskiego Radia, w którym, przypominając o znaczeniu ochrony wolności związkowych i wolności mediów, zapytała o powody niewydania lub opieszałości w wydaniu przepustek.

Rola dostępu członków związków zawodowych na teren zakładu pracy

W liście Fundacja podkreśliła, że dostęp członków związków zawodowych do terenu zakładu pracy dla wykonywania działalności związkowej jest istotnym warunkiem możliwości rzeczywistego korzystania z wolności związkowej, gwarantowanej w Konstytucji i umowach międzynarodowych. Jak zauważył Komitet Wolności Związkowych Międzynarodowej Organizacji Pracy, bez prawa wstępu do zakładu pracy, wolność zrzeszania się w związkach zawodowych byłaby martwa.

Odpowiednie warunki pracy a niezależność dziennikarska

HFPC przypomniała również, że w przypadku związków zawodowych dziennikarzy, reprezentowanie i obrona ich praw, interesów zawodowych i socjalnych nierzadko wiąże się ochroną swobody wypowiedzi i wolności mediów. Związek ten jest zauważany m.in. w dorobku Rady Europy: Komitet Ministrów Rady Europy podkreśla znaczenie ochrony dziennikarzy przed „arbitralnymi zwolnieniami, działaniami odwetowymi ze strony pracodawcy oraz przed prekaryjnymi warunkami zatrudnienia, które mogą narażać dziennikarzy na nieuprawnione naciski na podejmowanie działań sprzecznych z standardami dziennikarskimi i etyką”. Podobnie Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy zauważa, że „gwarancje godziwego wynagrodzenia i odpowiednich warunków pracy są niezbędne dla zapewniania wysokiej jakości pracy i niezależności dziennikarzy”.

Standardy polityki kadrowej w mediach publicznych

Relacja między warunkami wykonywania zawodu a wolnością mediów jest tym bardziej istotna w przypadku mediów publicznych. Działania takie jak odsuwanie od anteny lub zwalnianie dziennikarzy pracujących w mediach publicznych na podstawie niejasnych przyczyn stanowi niedopuszczalną praktykę w demokratycznym społeczeństwie, która zagraża wolności słowa. HFPC przypomniała w liście, że ze względu na swoją szczególną misję, media publiczne powinny prowadzić politykę kadrową w oparciu o względy merytoryczne, a nie polityczne czy światopoglądowe.

HFPC angażowała się już wcześniej w sprawy związane z prawami dziennikarzy mediów publicznych, w tym również w kilka procesów dziennikarzy zwolnionych z mediów publicznych m.in. za zwracanie uwagi na nieprawidłowości dotyczące ich funkcjonowania. Na skutek ugody zawartej z Polskim Radiem do pracy zostali przywróceni red. Paweł Sołtys, red. Wojciech Dorosz i red. Marcin Majchrowski. Prawomocnie zakończył się również proces red. Jerzego Sosnowskiego, w którym sądy uznały, że jego zwolnienie z Polskiego Radia było niezasadne. Na rozstrzygnięcie czeka natomiast sprawa red. Kamila Dąbrowy oraz red. Tomasza Zimocha.

Pismo zostało przygotowane w ramach programu pomocy prawnej dla dziennikarzy i blogerów finansowanego przez Media Legal Defense Initiative.

Treść pisma dostępna jest tutaj.

HFPC otrzymała odpowiedź od Zarządu Polskiego Radia, która jest dostępna tutaj.