HFPC apeluje do Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie depenalizacji zniesławienia

HFPC zwróciła się do Komitetu Ministrów Rady Europy o podjęcie na najbliższym swoim spotkaniu dyskusji na temat wykonywania przez Polskę wyroków ETPC dotyczących zniesławienia.

Komitet Ministrów spotyka się co kwartał analizując postępy państw członkowskich w zakresie wykonywania poszczególnych wyroków. Najbliższe posiedzenie zaplanowane jest na marzec.

Liczba skazanych rośnie

W swoim wystąpieniu HFPC zwróciła uwagę, że mimo szeregu wyroków dotyczących zniesławienia, w których ETPC stwierdził naruszenie prawa do swobody wypowiedzi (art. 10 Konwencji), w Ministerstwie Sprawiedliwości nie prowadzi się prac nad ich wykonaniem. Jednocześnie liczba skazań z tego artykułu stale rośnie – ze statystyk przedstawionych przez ministerstwo wynika, że w 2012 r., skazanych za zniesławienie za pomocą środków masowego przekazu było 60 osób, podczas gdy w 2015 r. liczba ta wynosiła 70, a tylko w pierwszej połowie 2016 r. – aż 51.

Postępowania o zniesławienie wszczynane są przede wszystkim przez lokalnych polityków wobec dziennikarzy prasy lokalnej lub blogerów. Zdarza się również, że przepisy karne dotyczące pomówienia wykorzystywane są w celu ograniczania niepochlebnych komentarzy o charakterze komercyjnym.

Mrożący efekt zniesławienia

Pomimo wielu zaleceń Rady Europy dotyczących wyeliminowania przestępstwa zniesławienia z przepisów karnych, wciąż jest on obecny w polskim porządku prawnym. Dopuszczenie się zniesławienia w Internecie jest zagrożone karą do roku pozbawienia wolności. Przepis ten wywołuje tzw. efekt mrożący dla debaty publicznej. Oznacza to, że dziennikarze w obawie przez skazaniem unikają poruszania trudnych i kontrowersyjnych tematów, co skutkuje autocenzurą.

W wystąpieniu do Komitetu Ministrów HFPC powołała się na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich z 1 września 2016 r., w którym RPO wskazał na potrzebę dekryminalizacji przestępstwa zniesławienia (m.in. ze względu na orzecznictwo ETPC), przy jednoczesnej reformie przepisów cywilnych w zakresie ochrony dóbr osobistych.

Wystąpienie do Komitetu Ministrów dostępne jest tutaj.