Informacja o implementacji rekomendacji Komitetu Praw Człowieka ONZ dotyczących tortur w Tadżykistanie

Informacja o implementacji rekomendacji Komitetu Praw Człowieka ONZ zawartych w punkcie 16 i 23 uwag końcowych Komitetu (CCPR/C/TJK/CO/2)

W uwagach końcowych Komitetu opublikowanych 22 sierpnia 2013 r. wskazano, że władze Tadżykistanu muszą w ciągu roku dostarczyć stosowne informacje dotyczące implementacji rekomendacji z punktu 16 i 23 uwag końcowych (concluding observations) Komitetu. Władze Tadżykistanu przesłały odpowiednie informacje 26 sierpnia 2014 r., a niezależny raport przygotowała też grupa organizacji pozarządowych „Koalicja przeciwko torturom w Tadżykistanie”, HFPC i organizacja Międzynarodowe Partnerstwo dla Praw Człowieka. Informacje zostały przygotowane na podstawie monitoringu i analizy krajowej legislacji w zakresie stosowania tortur.

Komitet zalecił m.in. rejestrację osób pozbawionych wolności w rozsądnym czasie i zagwarantowanie, że osoby aresztowane w pełni korzystają ze swoich praw zgodnie z postanowieniami Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, włączając w to dostęp do pomocy prawnej, kontakty z rodziną i personelem medycznym. Nakazano także utworzenie niezależnego mechanizmu kontrolowania zakładów penitencjarnych przez odpowiednie międzynarodowe organizacje humanitarne lub inne krajowe organizacje broniące praw człowieka.

W uwagach do zaleceń organizacje międzynarodowe wskazały, że definicja momentu pozbawienia wolności i uznania osobę za aresztowaną zawarta w kodeksie postępowania karnego jest niejasna. Ponadto podkreślono, że policja często przetrzymuje osoby za wykroczenia administracyjne a nie karne, co jest pretekstem do aresztowania na okres od pięciu do 15 dni. Osoby są przetrzymywane w odosobnieniu bez odpowiednich gwarancji prawnych, jakie są zapewnione osobom zatrzymanym na podstawie zarzutów karnych. Pozbawieni wolności nie są też niezwłocznie informowani o posiadanych przez nich prawach (np. do zeznawania w obecności adwokata). Co więcej, obowiązujące przepisy nie gwarantują natychmiastowego dostępu do pomocy prawnika z wyboru. Ważnym problemem wskazanym w raporcie jest także niedostateczna możliwość szybkiego skontaktowania się z członkami rodziny, którzy są w stanie zapewnić osobie pozbawionej wolności dostęp do prawnika z wyboru.

Komitet Praw Człowieka we wnioskach końcowych w punkcie 23 zalecił także zmianę przepisów dotyczących rejestracji organizacji pozarządowych tak, by były one zgodne z Paktem. Od czasu złożenia ostatniego raportu okresowego do Komitetu Praw Człowieka nie podjęto żadnych środków ani zmian prawnych zmierzających do zapewnienia pełnego korzystania z prawa do stowarzyszania. Jednak przygotowany projekt nowego prawa o stowarzyszeniach może jeszcze bardziej ograniczyć możliwości działania organizacji pozarządowych. Na razie trwają kontrole w organizacjach pozarządowych, lecz ich zasady nie są prawnie uregulowane. Projekt prawa o stowarzyszeniach także nie tworzy takich gwarancji. W wyniku kontroli wielu organizacjom pozarządowym grozi likwidacja.

Pełna treść raportu dostępna jest tutaj.