Internetowe archiwa mediów – źródło wiedzy o przeszłości czy zagrożenie dla prywatności?

Rewolucja cyfrowa odmieniła archiwa prasowe, tworząc alternatywę dla papierowych zbiorów o ograniczonej dostępności, które kurzyły się na bibliotecznych regałach, w postaci znaczniej łatwiej i szerzej dostępnych zasobów w internecie.

Dla prasy stwarza to nowe możliwości dotarcia do czytelnika nie tylko z bieżącymi wiadomościami, ale także z archiwalnymi publikacjami, bez ograniczeń czasowych i geograficznych. Korzyści odnoszą także odbiorcy mediów, którzy pozyskali szerszą niż wcześniej możliwość otrzymywania informacji. Z funkcjonowaniem internetowych archiwów prasy wiążą się jednak pewne nowe wyzwania dla mediów. Jednym z nich jest rosnąca presja na wydawców, aby blokowali archiwalne materiały dostępne w sieci, które z punktu widzenia niektórych odbiorców zawierają niewygodne, zawstydzające czy nieaktualne informacje na ich temat. Z drugiej strony publikacje te często dotyczą kwestii, które wciąż budzą uzasadnione zainteresowane społeczeństwa, a żądania ich zablokowania są traktowane przez wydawców jako próba „ocenzurowania” przeszłości.

W 2016 r. HFPC pracowała nad projektem dotyczącym ochrony internetowych archiwów mediów. Projekt obejmował przeprowadzenie badania ankietowego wśród redakcji prowadzących informacyjne serwisy internetowe, a także analizę orzecznictwa sądów krajowych oraz trybunałów międzynarodowych dotyczącego zarządzania treścią zgromadzoną w internetowych archiwach mediów.

W raporcie podsumowującym wyniki projektu odpowiadamy na m.in. następujące pytania:

• jak powinna wyglądać wyważona reakcja redakcji portalu na żądanie zablokowania publikacji dostępnej w internetowym archiwum (czy i kiedy uzasadnione jest blokowanie archiwalnych treści),
• według jakich kryteriów powinno się oceniać takie żądania (np. charakter publikacji, jej cel, upływ czasu), oraz
• jakie alternatywne, bardziej proporcjonalne sposoby modyfikacji archiwów mogłyby znaleźć zastosowanie w takich sytuacjach.

Zapraszamy do zapoznania się z wynikami badania. Liczymy, że będzie pomocny przede wszystkim redakcjom, które otrzymują żądania blokowania archiwalnych treści, ale także prawnikom prowadzącym sprawy z tego zakresu.

Pełny raport dostępny jest tutaj (w jęz. angielskim). Z najważniejszymi wnioskami z badania w jęz. polskim można zapoznać się natomiast w artykule opublikowanym w Kwartalniku o Prawach Człowieka HFPC.

Projekt był finansowany przez Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie – Misja w Serbii.