Karanie osób zatrzymanych za posiadanie narkotyków na własny użytek

Od grudnia 2011 r. obowiązuje znowelizowana ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, która daje prokuraturze oraz sądom możliwość umorzenia postępowania karnego wobec sprawcy posiadającego nieznaczne ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych, przeznaczonych na jego własny użytek (art. 62a).

Konferencja prasowa pt. 

Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że liczba prawomocnie skazanych za posiadanie narkotyków stale rośnie. W 2001 r. wynosiła 1 412, w 2006 – 13 280, a w 2012 r. – 13 595.

W ostatnich dniach media donosiły o przypadkach zatrzymania osób posiadających niewielką ilość narkotyków. Przy czym zmiany w ustawie narkotykowej miały spowodować, że w przypadku nieznacznej ilości narkotyków prokurator odstąpi od postępowania już w momencie zatrzymania osoby.  „Działania Policji w tym zakresie nie uległy jednak zmianie, ponieważ to prokurator i sąd mogą umorzyć postępowanie na podstawie art. 62a ustawy, a nie Policja. Osoba jest więc zatrzymywana, a jej miejsce zamieszkania zostaje przeszukane na tzw. odznakę – to znaczy bez nakazu przeszukania” – mówi Piotr Kubaszewski, prawnik HFPC.

Takie przeszukanie zostaje następnie zatwierdzone przez prokuraturę. „Już sama idea dokonywania przeszukania w mieszkaniu sprawcy czynu z art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. złapanego na gorącym uczynku w ramach tzw. dochodzenia w niezbędnym zakresie, określonego w art. 308 k.p.k., wydaje się być wątpliwa” – dodaje Piotr Kubaszewski.

Praktyka stosowania przez prokuraturę i sądy artykułu 62a jest trudna do zweryfikowania. Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że artykuł 62a został zastosowany w 2012 r. w 2 305 przypadkach. „Z samych danych ilościowych nie sposób wywnioskować, do ilu postępowań, które nie zostały umorzone na podstawie art. 62a, powinien mieć ten przepis zastosowanie” – mówi dr Piotr Kładoczny, prawnik HFPC. „Możliwe to będzie dopiero po przeprowadzeniu badań aktowych. Zamierzamy przeprowadzić takie badania” – dodaje Piotr Kładoczny.

Dane Prokuratury Generalnej za 2012 r. ujawniają również dysproporcje w stosowaniu przez prokuratorów tego przepisu. Na przykład, w 2012 r. w apelacji poznańskiej na podstawie art. 62a umorzono 496 postępowań, w apelacji warszawskiej 195, a w tym samym czasie w apelacji rzeszowskiej tylko 11 postępowań.

„W świetle tych danych należy zastanowić się, czy ustawa w obecnym kształcie działa odpowiednio i czy w związku z tym nie należałoby rozważyć wprowadzenia nowej ustawy, która kompleksowo regulowałaby kwestie związane z przeciwdziałaniem uzależnieniom” – mówi dr Adam Bodnar, wiceprezes HFPC.