Kolejne wyroki ETPC w sprawie więzień CIA w Europie

Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził naruszenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka przez Litwę oraz Rumunię w sprawach dwóch skarg dotyczących istnienia w tych państwach tajnych więzień CIA. To kolejne orzeczenie Trybunału wskazujące na odpowiedzialność państw europejskich za udział w programie tajnych więzień.

Naruszenie Konwencji przez Rumunię i Litwę

Skargę przeciwko Rumunii złożył Abd Al Rahim Al Nashiri (obywatel Arabii Saudyjskiej). Trybunał ustalił, iż przez 18 miesięcy (między wrześniem 2003 r. a listopadem 2005 r.) przebywał w tajnym ośrodku na terytorium Rumunii oraz że władze krajowe wiedziały, że mógł być poddawany traktowaniu sprzecznym z Konwencją. Rumunia pozwoliła również na jego przekazanie do kolejnych tajnych ośrodków na terenie innych państw, gdzie mógł również być poddany niehumanitarnemu traktowaniu oraz gdzie groziła mu kara śmierci (naruszenie art. 6 w związku z art. 2 i 3 Konwencji). Trybunał ocenił, że Rumunia nie przeprowadziła skutecznego śledztwa w jego sprawie, przez co naruszyła również art. 3 Konwencji.

Z kolei skargę do Trybunału przeciwko Litwie skierował Palestyńczyk Zayn Al-Abidin Husayn (będący bezpaństwowcem). W tajnym ośrodku na Litwie miał przebywać od lutego 2005 r. do marca 2006 r., gdzie był poddawany niehumanitarnemu traktowaniu (zasłanianie oczu i całej głowy, długotrwała izolacja, stałe użycie kajdan na nogi, nieustanne wystawienie na hałas i światło), niezgodnemu z art. 3 Konwencji.

W obu wypadkach Trybunał zasądził zadośćuczynienie (w wysokości 100 000 euro) dla skarżących oraz wskazał na konieczność przeprowadzenia skutecznych śledztw. W przypadku Abd Al Rahim Al Nashiriego niezbędne jest uzyskanie gwarancji dyplomatycznych od USA, które zapewnią, że nie zostanie orzeczona w jego sprawie kara śmierci.

Europejski Trybunał Praw Człowieka badając skargi dotyczące istnienia programu pozasądowego pozbawienia wolności w ramach walki z terroryzmem wydał dotychczas wyroki m.in. w sprawach El Masri przeciwko Macedonii oraz Nasr i Ghali przeciwko Włochom .

Orzeczenia Trybunału przeciwko Polsce

W lipcu 2014 r. Trybunał wydał dwa orzeczenia przeciwko Polsce (Al Nashiri przeciwko Polsce oraz Abu Zubaydah przeciwko Polsce), w których uznał, że poddano ich w Polsce traktowaniu, które stanowi tortury. Obecnie Komitet Ministrów Rady Europy monitoruje sposób wykonania wyroków przez Polskę. Znaczna część informacji  prezentowanych przez prokuraturę jest ogólnikowa lub brak do nich dostępu ze względu na tajemnicę śledztwa. Nie wskazują one na poważne postępy w prowadzonym postępowaniu przygotowawczym. Rząd Polski nie uzyskał również żadnych gwarancji dyplomatycznych ze strony rządu USA. Przedstawione informacje wskazują, że nie są prowadzone konkretne działania zmierzające do poprawy nadzoru nad działalnością służb specjalnych w Polsce.

Komitet Ministrów będzie analizował grupę wyroków Al Nashiri przeciwko Polsce na posiedzeniu we wrześniu 2018 r.