Komitet Ministrów RE: konieczna jest zmiana przepisów dot. umieszczania osób w DPS

W ubiegłym tygodniu Komitet Ministrów Rady Europy wezwał Polskę do wykonania wyroków Kędzior przeciwko Polsce i K.C. przeciwko Polsce. W obydwu tych sprawach ETPC wskazał, że polskie przepisy regulujące umieszczenie osób ubezwłasnowolnionych w domach opieki społecznej naruszają Konwencję.

Komitet zwrócił uwagę, że jak do tej pory polskie władze nie podjęły efektywnych środków zmierzających do wykonania wyroków ani na poziomie indywidualnym, ani generalnym. Oboje skarżący, pomimo upływu kilku lat od wydania wyroku przez ETPC, w dalszym ciągu pozostają w DPS. Co więcej S. Kędzior nie ma nawet prawnej możliwości zwrócenia się do sądu o kontrolę jego sytuacji. W tym zakresie Komitet zaapelował do polskich organów o regularne badanie zasadności dalszego pobytu skarżącego w zakładzie.

Odnosząc się do środków generalnych, Komitet zwrócił uwagę na podjęte przez rząd działania w zakresie upowszechnienia wśród polskich sądów standardów płynących z obu wyroków ETPC. Komitet podkreślił, że sąd wydając zgodę na umieszczenie w DPS musi rozważyć, czy stan zdrowia psychicznego osoby ubezwłasnowolnionej uzasadnia pozbawienie jej wolności.

Poprzedni rząd opracował także projekt założeń do ustawy nowelizującej obecne zasady umieszczania osób ubezwłasnowolnionych w DPS, która przyznawałaby takim osobom więcej praw proceduralnych. Komitet pozytywnie odniósł się do tych planów, zaapelował jednak do polskich władz o przyznanie osobom ubezwłasnowolnionym prawa do zaskarżania decyzji dotyczących umieszczenia w DPS. Co więcej Komitet postuluje też wprowadzenie mechanizmu periodycznej kontroli sądowej co do zasadności i legalności dalszego pobytu w zakładzie.

Komitet podkreślił konieczność bezzwłocznego uchwalenia odpowiednich zmian prawnych oraz zwrócił się do rządu polskiego o przedstawienie szczegółowego sprawozdania z działań legislacyjnych oraz spodziewanego terminu ich przyjęcia do 1 lipca 2016 r.

Zarówno sprawa Kędzior przeciwko Polsce, jak i K.C. przeciwko Polsce były prowadzone przez Helsińską Fundację Praw Człowieka w ramach Programu Spraw Precedensowych. W lipcu 2015 r. HFPC poinformowała Komitet Ministrów o niewykonywaniu przez polskie władze pierwszego z wyroków. Więcej informacji na temat wystąpienia dostępnych jest tutaj.