Komitet Przeciwko Torturom pyta rząd o sytuację w Polsce

W ubiegłym tygodniu przed Komitetem Przeciwko Torturom ONZ polski rząd składał wyjaśnienia do raportu okresowego z wykonywania konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur. Dziesięcioosobowej delegacji przewodniczył Wojciech Węgrzyn, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.

Komitet pytał rząd o m.in. tajne więzienia CIA w Polsce, warunki w więzieniach, a także w ośrodkach strzeżonych dla cudzoziemców oraz nadużycie siły przez Policję. HFPC przedstawiła Komitetowi kompleksowy raport zawierający komentarze do stanowiska rządu. Oprócz HFPC swój raport przedstawiło także Amnesty International.

W trakcie sesji Komitetu prokurator Piotr Turek z Prokuratury Generalnej potwierdził, że trzeci więzień CIA, Jemeńczyk Waleed bin Attash, otrzymał status pokrzywdzonego w śledztwie w sprawie tajnych więzień CIA w Polsce. Pytany przez Komitet prokurator Turek poinformował, że śledztwo w sprawie więzień CIA przedłużono do 11 lutego 2014 r. oraz zapewnił, że nie grozi śledztwu umorzenie z powodu przedawnienia. Wskazywał w tym zakresie na treść art. 105 kodeksu karnego. Poinformował również, że w sprawie przesłuchano 62 świadków, a jej akta liczą 43 tomy. Do tej pory prokuratura skierowała do Departamentu Sprawiedliwości USA cztery wnioski o pomoc prawną, z czego uzyskała jedną, negatywną odpowiedź.

„Naszym zdaniem sprawa tajnych więzień CIA w Polsce jest jednym z najważniejszych problemów, jeśli chodzi o zakaz stosowania tortur w Polsce” – mówi dr Adam Bodnar, wiceprezes HFPC. „W naszym raporcie wskazaliśmy zarówno na postępowanie, które od dłuższego czasu toczy się w Polsce, ale również na skargi dwóch więźniów CIA wniesione do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka” – dodaje dr Adam Bodnar. Al-Nashiri i Abu Zubaydah poskarżyli się do Trybunału w Strasburgu na przewlekłość polskiego śledztwa. 3 grudnia ma się odbyć rozprawa przed Trybunałem. Na sesji Komitetu Przeciwko Torturom prok. Turek poinformował, że oprócz Pełnomocnika MSZ ds. Reprezentowania Polski przed ETPC w rozprawie weźmie udział zastępca Prokuratora Apelacyjnego w Krakowie.

W odniesieniu do warunków w więzieniach rząd wskazał, że w ciągu ostatnich kilku lat sytuacja znacznie się poprawiła. W Polsce spadła liczba stosowanych aresztów tymczasowych, a zaludnienie w więzieniach kształtuje się na poziomie 97,2 procent. „Pomimo tego w naszym raporcie po raz kolejny zwracamy uwagę na to, że w polskich więzieniach w dalszym ciągu na jednego więźnia przypada mniej niż 4 metry kwadratowe powierzchni” – mówi Katarzyna Wiśniewska, prawniczka HFPC.

Ponadto, przedstawiciele Komitetu pytali polski rząd o przypadki nadużycia siły przez Policję. Przedstawiciele polskiego rządu wskazali, że między 2007 a 2011 rokiem nie przyznano zadośćuczynienia ofiarom przemocy ze strony Policji. Komitet chciał ustalić, czy oznacza to, że nie było żadnych przypadków nadużycia siły przez Policję w tym okresie.

„W naszym raporcie wskazaliśmy na dwie sprawy, w których toczyły się postępowania przygotowawcze w związku z wymuszaniem zeznań siłą przez funkcjonariuszy Policji. Sprawy te miały miejsce w Lidzbarku Warmińskim oraz w Siedlcach w ciągu ostatnich dwóch lat” – mówi Irmina Pacho, prawniczka HFPC.

W trakcie posiedzenia Komitetu przedstawiciele polskiego rządu zwrócili również uwagę na poprawiające się warunki w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców. Jednak zdaniem HFPC pozostaje jeszcze wiele do zrobienia w tym zakresie. W dalszym ciągu nierozwiązane pozostają kwestie dostępu do służby zdrowia, pomocy psychologicznej, organizacji zajęć w ośrodku, jak również detencji dzieci.

Komitet Przeciwko Torturom wyda rekomendacje na temat Polski na zakończenie 51. sesji Komitetu, tj. 22 listopada 2013 r.