Komunikat prasowy Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w sprawie pozwania Straży Granicznej za bezzasadne nakazanie Sikhowi zdjęcia turbanu

Dnia 6 września 2010 r. do Sądu Okręgowego w Warszawie skierowany został pozew Pana Shamindera Puri przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Komendanta Głównego Straży Granicznej o naruszenie dóbr osobistych. Funkcjonariusze Straży Granicznej kilkakrotnie w ostatnim roku żądali bezpodstawnie, aby Shaminder Puri, obywatel brytyjski pochodzenia hinduskiego, praktykujący Sikh, zdejmował za każdym razem turban w czasie kontroli na lotnisku Okęcie w Warszawie. Żądali tego, pomimo braku sygnału alarmowego podczas przejścia przez bramkę do wykrywania metali oraz bez zastosowania innych dostępnych metod kontroli. Funkcjonariusze nie respektując różnic religijnych i szczególnego znaczenia turbanu w religii sikhijskiej potraktowali turban tak, jakby był  zwykłym nakryciem głowy i nakazali jego zdjęcie celem dokonania kontroli manualnej. S. Puri odmówił dokonania tej czynności, co uniemożliwiło mu kontynuowanie podróży oraz spowodowało inne utrudnienia i nieprzyjemności.

Zdaniem S. Puri kontrola na lotnisku dokonywana z pominięciem dostępnych metod i środków kontroli (przejście przez bramkę, użycie ręcznego detektora metali, wykonanie kontroli manualnej bez zdejmowania turbanu z głowy, kontrola za pomocą bramek General Electrics EntryScan), a polegająca na żądaniu zdjęcia turbanu, naruszała jego godność, cześć, wolność religii oraz wolność przemieszczania się. W pozwie pan S. Puri domaga się przeprosin, nakazania stosowania przez Straż Graniczną przy kontroli na lotniskach w Polsce praktyk zgodnych ze stosowanymi w krajach UE na podstawie przepisów unijnych obowiązujących również  w Polsce, które respektują tożsamość sikhów , a także zasądzenia 30,000 zł na rzecz Fundacji Ex Animo.

Dla Sikhów jednym z zewnętrznych przejawów wyznawania religii jest noszenie turbanu. Nieuzasadnione żądanie zdjęcia turbanu w miejscach publicznych oraz w obecności obcych osób,  jest uważane przez sikhów za poważną zniewagę. Turban nie jest bowiem postrzegany przez Sikhów jako nakrycie głowy, lecz stanowi symbol religijny oraz część ich tożsamości  i jest traktowany tak jakby był garderobą osobistą.

Interwencje w sprawie metod kontroli Sikhów na na polskich lotniskach podjęło szereg instytucji, w tym także Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Nie przyniosło to jednak oczekiwanego skutku. Straż Graniczna nie zmieniła swojej praktyki kontrolowania Sikhów. Dlatego też, Shaminder Puri zdecydował się na wytoczenie powództwa.

Shaminder Puri podkreśla, że działa w interesie wszystkich Sikhów: “Od lat latam po całym świecie i nigdy nie spotkały mnie podobne problemy. Chciałbym, aby moja sprawa doprowadziła do należytego poszanowania praw wszystkich Sikhów – coraz częściej odwiedzających Polskę lub w niej mieszkających, a funkcjonariusze Straży Granicznej nauczyli się jak właściwie postępować z osobami noszącymi turban”. S. Puri podkreśla, że w innych państwach Unii Europejskiej oraz w Stanach Zjednoczonych tworzone są specjalne procedury dla osób, które nie mogą zdjąć nakrycia głowy. Dziwi go, że nie istnieją one w Polsce, mimo obowiązywania tych samych unijnych przepisów w zakresie kontroli bezpieczeństwa podróżnych w lotnictwie cywilnym oraz pomimo istnienia w Polsce zarejestrowanego przez MSWiA związku wyznaniowego religii sikhijskiej.

Z kolei Karolina Rusiłowicz z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka zaznacza, że w tej sprawie nie chodzi o przedkładanie własnych przekonań religijnych nad bezpieczeństwo podróżnych, lecz o stosowanie zasady proporcjonalności: “Zanim funkcjonariusze Straży Granicznej nakażą jakiemukolwiek Sikhowi zdjąć turban, to powinni wykorzystać wszelkie możliwości kontroli. Jeżeli użycie skanerów oraz kontrola manualna nie wyeliminują zagrożeń, to dopiero wtedy w ostateczności można żądać zdjęcia turbanu.” Tymczasem, w dotychczasowych kontrolach funkcjonariusze od razu żądali zdjęcia turbanu i chcieli go prześwietlić, nie zastanawiając się nawet nad alternatywnymi środkami kontroli bezpieczeństwa, pomimo licznych próśb o to ze strony S. Puri.

Pozew o ochronę dóbr osobistych został przygotowany pro bono przez kancelarię Wardyński i Wspólnicy.

Jednocześnie prezentujemy oświadczenie pana Shamindera Puri odnośnie tej sprawy.
Skan oświadczenia dostępny jest tutaj.