List do Marszałka Senatu ws. zmian w kodeksie karnym

„Aktualne procedowane przez Senat Rzeczpospolitej Polskiej zmiany w kodeksie karnym to przykład regulacji nieprzemyślanej, pospiesznej, nacelowanej na uzyskanie bieżącego efektu wizerunkowego, a nie trwałą poprawę prawa pod kątem ścigania osób dopuszczających się przestępstw względem dzieci. Zmiany te nie dotykają istoty problemu, a więc lekceważenia przypadków pedofilii i niezawiadamiania o nich organów ścigania. Stanowią raczej przejaw myślenia życzeniowego, w ramach którego samo podniesienie górnej granicy zagrożenia karą powoduje automatycznie spadek liczby przestępstw.

Proponowane zmiany stanowią więc przykład przenoszenia zachowań politycznych, o charakterze często wręcz populistycznym, na obszar zainteresowania prawa karnego. Ich charakterystycznym elementem jest przemilczanie faktów, niepowoływanie się na jakiekolwiek badania naukowe uzasadniające kreowane tezy, a także zastępowanie merytorycznej debaty próbą gry na emocjach społecznych za pomocą nośnych haseł. Takie wykorzystywanie prawa karnego trudno nie zdefiniować inaczej niż jako przykład populizmu penalnego.

Moje oburzenie budzi fakt, że niezwykle ważnego  problemu, wykorzystywania seksualnego małoletnich, użyto do tego, aby przeprowadzić w ekspresowym tempie przez Sejm budzący wiele kontrowersji projekt, który wprowadza do kodeksu karnego bardzo daleko idące zmiany. Ich efektem będzie powstanie kodeksu surowego, kazuistycznego, a także, w niektórych miejscach, po prostu nielogicznego.

Wątpliwości organizacji zajmujących się prawami człowieka muszą budzić w szczególności zmiany dotyczące kary dożywotniego pozbawienia wolności, a przede wszystkim możliwości orzekania jej bez opcji warunkowego przedterminowego zwolnienia. Europejski Trybunał Praw Człowieka wielokrotnie wskazywał, że takie działanie jest niezgodne z Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Od strony praktycznej wpłynie zaś na pracę Służby Więziennej, która straci możliwość pozytywnego oddziaływania na skazanego. W dłuższej perspektywie czasowej zaowocuje również podniesieniem kosztów systemu penitencjarnego, a w szczególności więziennej służby zdrowia.

Tak poważne zmiany w prawie karnym powinny dokonywać się w sposób przemyślany, z rozwagą i w dialogu ze środowiskami teoretyków i praktyków prawa, a nie w sposób pośpieszny, bez jakiejkolwiek merytorycznej dyskusji. Ich podstawowe założenia winny być zaś wypracowywane przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Karnego” – czytamy w liście prezeski HFPC Danuty Przywary do Marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego.

Treść listu dostępna jest tutaj.