Mijają dwa lata od zamknięcia Domu Praw Człowieka w Azerbejdżanie

W ubiegłą niedzielę, 10 marca 2013, minęły dwa lata od kiedy azerskie władze nakazały zaprzestania działalności organizacji Human Rights House z siedzibą w Baku. Ponieważ azerskie władze opóźniają zawarcie porozumienia z organizacją, działalność Human Rights House w dalszym ciągu jest zawieszona. 

„Azerski Dom Praw Człowieka (Human Rights House) ma na celu wspieranie obrońców praw człowieka w Azerbejdżanie i uwidocznienie ich pracy” – mówi Maria Dahle, dyrektor Human Rights House Foundation.

„Zamykając azerski Dom Praw Człowieka władze zamknęły również drzwi przed jakimkolwiek dialogiem ze społeczeństwem obywatelskim. Stąd apelujemy do rządu o ponowne otwarcie Domu Praw Człowieka i zaprzestanie prześladowań organizacji pozarządowych i obrońców praw człowieka” – mówi Emin Huseynov, dyrektor Dziennikarskiego Instytutu Wolności i Bezpieczeństwa.

Azerski Dom Praw Człowieka jest członkiem sieci Human Rights House i do czasu jego zamknięcia był miejscem spotkań dla przedstawicieli organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną praw człowieka. „Azerski Dom Praw Człowieka służył przedstawicielom organizacji pozarządowych i obrońcom praw człowieka jako miejsce spotkań, debat, wystaw i konferencji prasowych. Jego zamknięcie znacząco ograniczyło możliwości promowania praw człowieka” – mówi Intigam Aliyev, przewodniczący azerskiego Stowarzyszenia Edukacji Prawnej i laureat nagrody Homo Homini 2013.

„Zamknięcie Domu Praw Człowieka było tylko początkiem dobrze zorganizowanej polityki wywierania presji na organizacje zajmujące się ochroną praw człowieka i obrońców praw człowieka, którzy mówili głośno o przypadkach naruszeń tych praw w Azerbejdżanie” – mówi Rashid Hajili, przewodniczący Instytutu Praw Mediów.

„Zamknięcie Domu Praw Człowieka oraz odmowa rejestracji innych organizacji pozarządowych jest tylko przykładem restrykcyjnego ograniczania prawa do stowarzyszenia się w Azerbejdżanie” – mówi Maria Dahle. „Fakt, że azerskie organizacje pozarządowe są zamknięte lub nie mogą się zarejestrować, w kontekście zbliżających się wyborów prezydenckich (zaplanowanych na październik 2013) jest niezwykle niepokojący” – dodaje Maria Dahle.

W kwietniu 2008 r. Centrum Monitoringu Wyborów zostało zamknięte, bez jakiegokolwiek ostrzeżenia, zaledwie trzy miesiące po dacie rejestracji. Powstałemu w jego miejscu Centrum Monitoringu Wyborów oraz Studiów nad Demokracją odmówiono rejestracji. W lutym 2013 odwołanie Klubu Praw Człowieka od decyzji Ministerstwa Sprawiedliwości dotyczącej odmowy rejestracji zostało odrzucone, ponieważ organizacja nie określiła szczegółowo obowiązków jej prawnych przedstawicieli.

Kontrola państwa nad społeczeństwem obywatelskim w Azerbejdżanie zwiększa się od lipca 2009 r., kiedy to wprowadzono nakaz, aby zagraniczne organizacje pozarządowe oraz organizacje pozarządowe w całości finansowane przez zagraniczne rządy miały obowiązek rejestrowania się na podstawie porozumień zawartych z Azerbejdżanem. W marcu 2011 rząd przyjął dekret regulujący zasady dotyczące rejestracji zagranicznych organizacji pozarządowych oraz negocjacji z nimi wymaganych umów. Dekret przewiduje dla Ministra Sprawiedliwości szeroki i dyskrecjonalny margines oceny i interpretacji tych umów. Obecnie Minister Sprawiedliwości może zamknąć organizację bez żadnego zawiadomienia, po dwóch ostrzeżeniach wysłanych do przedstawiciela tej organizacji.

W lutym 2013 wprowadzono dodatkowe ograniczenia, które podważają możliwość otrzymywania finansowania przez niezarejestrowane organizacje, nawet jeśli są to tylko małe granty wypłacane z państwowych funduszy. W styczniu 2013 r. Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy przyjęło rezolucję wzywającą Azerbejdżan do zweryfikowania regulacji dotyczących funkcjonowania organizacji pozarządowych z uwzględnieniem uwag przedstawionych przez Komisję Wenecką oraz do usprawnienia procedury rejestracji organizacji pozarządowych.

Na początku marca tego roku sieć Human Rights House zaapelowała do prezydenta Ilhama Aliyeva o natychmiastowe i bezwarunkowe ponowne otwarcie azerskiego Domu Praw Człowieka.