Ministerstwo Transportu: odrzucenie oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego powinno wstrzymać eksmisję

Helsińska Fundacja Praw Człowieka wystąpiła do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej oraz Ministra Sprawiedliwości zwracając uwagę na potrzebę doprecyzowania ustawy o ochronie praw lokatorów w taki sposób, by w razie kwestionowania przez dłużnika standardu zaoferowanego mu przez gminę lokalu socjalnego, nie dochodziło do eksmisji „na bruk”.

Zdarza się tak wówczas, gdy dłużnik w terminie określonym przez gminę nie zawrze umowy najmu zaoferowanego mu lokalu socjalnego. W takiej sytuacji komornik dokonuje eksmisji do lokalu zaoferowanego przez gminę, pomimo że nie doszło do zawarcia umowy, a gmina twierdzi, że wobec odmowy podpisania umowy uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego wygasło i nie jest już obowiązana do dostarczenia lokalu socjalnego.

W odpowiedzi na wystąpienie HFPC Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (MTBiGM) zajął stanowisko, zgodnie z którym jeżeli gmina zaoferuje lokal niespełniający standardów, o których mowa w ustawie o ochronie praw lokatorów uprawniony może oferty nie przyjąć bez ryzyka podjęcia egzekucji w rozumieniu art. 14 ust. 6 ustawy o ochronie praw lokatorów. Przyjęcie zaś takiej oferty nie pozbawia uprawnionego możliwości wystąpienia do gminy o przyznanie lokalu spełniającego wymogi przewidziane dla lokalu socjalnego. Ministerstwo zastrzega jednak, że lokator powinien zwrócić się do sądu o ustalenie czy nadal przysługuje mu uprawnienie do lokalu socjalnego, gdyż zaoferowany lokal nie spełnia standardów lokalu socjalnego, a w związku z tym wyrok eksmisyjny nadal nie będzie mógł być wykonany. Zdaniem resortu komornik nie jest w stanie sam wstrzymać egzekucji i powinien ją wykonać.

Terminy wyznaczane przez gminy na przyjęcie oferty najmu konkretnego lokalu muszą uwzględniać interesy osób, do których oferta jest adresowana, jak i osób oczekujących dopiero na przedstawienie im takiej oferty. Zdaniem Ministra termin siedmiodniowy jest wystarczający.

W ocenie Ministerstwa problemy występujące w trakcie realizacji wyroków eksmisyjnych mają związek raczej z przypadkami nieprawidłowej praktyki dostarczania przez gminy lokali socjalnych a nie wadliwie skonstruowaną ustawą. Ministerstwo dostrzega problem w tym, że gminy dysponują niewielkimi możliwościami uzyskania nowych zasobów mieszkaniowych. W praktyce może to prowadzić do sytuacji oferowania lokali niespełniających standardów lokalu socjalnego w celu uniknięcia wypłaty wysokich odszkodowań osobom uprawnionym.

Z tej przyczyny Ministerstwo przygotowało zmianę polegającą na wprowadzeniu najmu socjalnego lokali mieszkalnych. Oznacza to rezygnację z pojęcia „lokal socjalny”. Stosowanie najmu socjalnego ma polegać na tym, że gmina będzie mogła każdy lokal wynająć lub podnająć w ramach najmu socjalnego. Ma to pozwolić na zmniejszenie skali problemów związanych z niedoborem lokali socjalnych.

Odpowiedź Ministerstwa dostępna jest tutaj.