Nowa ustawa o TK – stanowisko Komitetu Helsińskiego i HFPC

Nowa ustawa o TK „jest sprzeniewierzeniem się zasadzie trójpodziału władzy i otwiera drogę do nieskrępowanej Konstytucją dyktatury większości parlamentarnej” – czytamy w wydanym dziś stanowisku Komitetu Helsińskiego w Polsce i zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
W świetle nowej ustawy wszystkim wybranym przez Sejm i zaprzysiężonym przez Prezydenta sędziom mają zostać przypisane sprawy. W praktyce oznacza to, że trójka sędziów wybranych w grudniu 2015 r. na miejsca już zajęte mają podjąć obowiązki sędziowskie.

Sprawy mają być rozpatrywane w kolejności wpływu, jednak ustawa przewiduje w tym zakresie pewne wyjątki. Jeśli sprawa dotyczy np. wniosku w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją (zanim ustawa została podpisana), wniosku w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy o Trybunale Konstytucyjnym lub wniosku w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy budżetowej; Prezes Trybunału Konstytucyjnego może wyznaczyć termin rozprawy z pominięciem zasady kolejności wpływu.

Nowym rozwiązaniem przyjętym w ustawie jest tzw. mechanizm blokujący. Zgodnie z ustawą Trybunał wydaje orzeczenie po niejawnej naradzie sędziów. Jeśli w trakcie narady dotyczącej sprawy, w której Trybunał powinien orzekać w pełnym składzie, co najmniej czterech sędziów zgłosi sprzeciw wobec proponowanego rozstrzygnięcia narada ulega odroczeniu o 3 miesiące. Na kolejnej naradzie, sędziowie, którzy złożyli sprzeciw powinni zaprezentować wspólną propozycję rozstrzygnięcia. Jeśli na drugiej naradzie znowu co najmniej czterech sędziów zgłosi sprzeciw, narada ulega odroczeniu o kolejne 3 miesiące. Po upływie tego terminu przeprowadza się kolejną naradę i głosowanie.

W świetle ustawy mają zostać opublikowane wszystkie wyroki wydane przez Trybunał Konstytucyjny w okresie od 10 marca do 30 czerwca. 9 marca Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w którym uznał, że nowelizacja ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z grudnia 2015 r. jest w całości niezgodna z Konstytucją. Od tego czasu rząd odmawia publikacji tego wyroku.

Sygnatariusze stanowiska podkreślają, że nowa ustawa paraliżuje prace Trybunału Konstytucyjnego.

Stanowisko dostępne jest tutaj.