Nowe przepisy wzmocnią ochronę sygnalistów? HFPC o standardach międzynarodowych

Ministerstwo Sprawiedliwości skierowało do HFPC na początku sierpnia prośbę o przedstawienie stanowiska w sprawie planowanych zmian legislacyjnych zmierzających do wzmocnienia ochrony sygnalistów.

Uwagi HFPC skupiają się na przedstawieniu standardów prawnych wypracowanych w ramach Rady Europy i ONZ, szczególnie podkreślając, że zakres ochrony sygnalistów powinien być możliwie szeroki. Zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi za sygnalistę powinna być uznana każda osoba wykonująca pracę, która w dobrej wierze ujawni nieprawidłowości zagrażające interesowi publicznemu. Przykładowo sygnalistką będzie pielęgniarka informująca o uchybieniach stwarzających niebezpieczeństwo dla zdrowia pacjentów szpitala, w którym jest zatrudniona.

Zdaniem HFPC ustawodawca nie powinien uzależniać ochrony od tego, czy sygnalista świadczy pracę na podstawie umowy o pracę, cywilno-prawnej czy wolontariatu. Na zakres ochrony nie powinna również wpływać szczególna, osobista motywacja sygnalisty ani nie powinno się jej ograniczać tylko do ujawnienia potencjalnych przestępstw. Wielokrotnie podkreślono też, że sygnaliści powinni mieć zagwarantowaną ochronę przed wszelkiego typu działaniami odwetowymi, w tym np. zwolnieniem z pracy, degradacją czy obniżeniem wynagrodzenia. Ważną rolę odgrywają również gwarancje, że wszelkie praktyki odwetowe nie pozostaną bezkarne. Rozwiązaniem może być np. wprowadzenie odpowiedzialności odszkodowawczej lub także karnej.

HFPC wielokrotnie podejmowała temat ochrony sygnalistów, wskazując na pilną potrzebę wprowadzenia kompleksowej regulacji tego zagadnienia. W ostatnim czasie HFPC wydała m.in. przewodnik dla osób chcących ujawnić znane im nieprawidłowości („Wiem i powiem. Ochrona sygnalistów i dziennikarskich źródeł informacji. Praktyczny przewodnik” dostępny tutaj).

Z uwagami Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka można się zapoznać tutaj.