Opinia HFPC do projektu reformy postępowań dyscyplinarnych w służbach mundurowych

HFPC skierowała do Senatu opinię prawną dotyczącą projektu nowelizacji ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw. Projekt ma na celu zmianę przepisów regulujących zasady wznawiania postępowań dyscyplinarnych w służbach mundurowych, co od lat postuluje HFPC.

Brak jednolitych unormowań

Zgodnie z obecnymi przepisami ustawy o Policji wznowienie i uchylenie orzeczenia dyscyplinarnego nie jest możliwe po upływie 5 lat od jego uprawomocnienia się. Podobne ograniczenia występują także na gruncie ustaw regulujących status funkcjonariuszy innych służb mundurowych, a np. w przypadku ABW termin na wznowienie postępowania dyscyplinarnego jest jeszcze krótszy i wynosi 3 lata.

Uniewinniony bez możliwości powrotu do służby

Takie rozwiązania prowadzą jednak do wielu niesprawiedliwych sytuacji, które doskonale obrazuje jedna ze spraw prowadzonych w ramach w ramach Programu Spraw Precedensowych. Dotyczyła ona policjanta zwolnionego dyscyplinarnie po tym, jak w 2001 r. wszczęto przeciwko niemu postępowanie karne. Po 10 latach mężczyzna został całkowicie uniewinniony przez sąd, jednak z uwagi na upływ pięcioletniego terminu, wznowienie postępowania dyscyplinarnego – a tym samym także i powrót do służby – okazało się niemożliwe.

W czerwcu 2016 r. Trybunał Konstytucyjny uznał, że takie ograniczenie nie narusza Konstytucji. W grudniu ubiegłego roku HFPC pomogła jednak wnieść wydalonemu policjantowi skargę do ETPC. Fundacja zwróciła się także do Rzecznika Praw Obywatelskich o zaskarżenie omawianych przepisów do Trybunału Konstytucyjnego, a także złożyła petycję do Senatu o dokonanie odpowiednich zmian legislacyjnych. Z podobną petycją zwrócił się także były policjant usunięty ze służby po tym, jak został niezasadnie oskarżony o popełnienie przestępstwa.

Senat pracuje nad nowelizacją

Wiosną tego roku senacka Komisja Praworządności, Praw Człowieka i Petycji przystąpiła do rozpatrzenia drugiej z tych petycji i zarekomendowała wystąpienie z inicjatywą ustawodawczą w tym zakresie. Projekt ustawy zmieniającej zasady wznawiania postępowań dyscyplinarnych w służbach mundurowych przygotowało Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Jak czytamy w uzasadnieniu, celem projektu było uwzględnienie nie tylko postulatów autora rozpatrywanej petycji, ale i zaleceń HFPC.

Zmiany na korzyść

Podstawową zmianą wprowadzaną w omawianym projekcie jest usunięcie wszelkich ograniczeń terminowych we wznawianiu postępowań dyscyplinarnych na korzyść skazanego funkcjonariusza. Dodatkowo w razie uchylenia orzeczenia dyscyplinarnego niesłusznie wydalony funkcjonariusz będzie mógł ubiegać się o przywrócenie do służby. Dzięki odpowiednim przepisom przejściowym również osoby ukarane dyscyplinarnie, a następnie uniewinnione w postępowaniu karnym przed wejściem w życie ustawy, będą mogły ubiegać się o wznowienie postępowania. Nowe przepisy obejmą funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Więziennej.

HFPC w swojej opinii oceniła projekt jednoznacznie pozytywnie. Z aprobatą Fundacji spotkała się w szczególności propozycja objęcia przepisami funkcjonariuszy wszystkich służb mundurowych oraz całkowita rezygnacja z terminu na wznowienie postępowania dyscyplinarnego na korzyść ukaranego. Rozwiązania te były bowiem postulowane w petycji HFPC.

Opinia dostępna jest tutaj.