AA
A
zapisz się do newslettera: 
Podejmij Działanie

Opinia Komisji Weneckiej o nowelizacji ustawy o Policji

Komisja Wenecka przyjęła opinię dotyczącą zgodności z prawem międzynarodowym nowelizacji ustawy o Policji uchwalonej przez Sejm w styczniu 2016 r. Wniosek o sporządzenie opinii skierowało Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy.

Ustawa o Policji miała na celu wykonać wyrok Trybunału Konstytucyjnego z lipca 2014 r., który uznał szereg przepisów dotyczących funkcjonowania policji i służb specjalnych za niezgodne z Konstytucją. Zdaniem Komisji Weneckiej, ustawa ze stycznia 2016 r. w znacznym stopniu realizuje rekomendacje i zalecenia płynące z wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Jednocześnie wskazała wiele braków, które powinny zostać przez polskiego ustawodawcę naprawione.

Przede wszystkim Komisja wskazała, że przesłanki dostępu służb do danych telekomunikacyjnych czy internetowych są bardzo szerokie, więc pojawiają się wątpliwości, czy spełniają one wymóg przewidywalności wkroczenia w prawo do prywatności, chronione przez Europejską Konwencję Praw Człowieka. Ustawodawca powinien wprowadzić normy prawne, które sprecyzowałyby i ograniczyły szeroki dostęp służb do danych. Ponadto Komisja Wenecka wskazała, że przepisy powinny zostać uzupełnione o określenie, w jakich sytuacjach możliwe jest korzystanie z tych danych – np. gdy inne, mniej inwazyjne środki okazały się nieskuteczne. Prawo powinno również uwzględniać sytuacje, w których dane telekomunikacyjne lub internetowe mogą być blisko związane z treścią korespondencji (np. wyniki wyszukiwania w przeglądarce, tytuły maili).

Dane pozyskiwane w ramach dostępu do danych telekomunikacyjnych czy internetowych powinny być również poddane skutecznemu systemowi kontroli przez niezależny organ. Zdaniem Komisji
Weneckiej utworzony mechanizm kontroli następczej sądu oparty o półroczne raporty statystyczne jest niewystarczający.

Komisja odniosła się również do skutków nowelizacji kodeksu postępowania karnego z marca 2016 r., Zmiany uchyliły wymóg uzyskania zgody sądu, w przypadku kiedy badając jedno przestępstwo uzyskano informacje na temat innych naruszeń prawa. Po marcowej nowelizacji decyzję w sprawie wykorzystania tych informacji w postępowaniu karnym będzie podejmował prokurator. Zdaniem Komisji Weneckiej, taka decyzja powinna należeć do sądu.

Komisja przeanalizowała również kwestie ochrony informacji stanowiących tajemnice zawodowe. Procedura stworzona na podstawie m.in. ustawy o Policji przewiduje możliwość wykorzystania takich informacji – na mocy decyzji sądu – jeśli są one niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości. „Zdaniem Komisji, takie rozwiązanie jest niewystarczające ponieważ nie chroni przed celowym gromadzeniem takich informacji, nawet jeśli wiadomo że nie będzie potrzeby ich wykorzystania w dalszym postępowaniu karnym” – mówi Barbara Grabowska-Moroz, prawniczka HFPC. „Komisja wskazała, że w pewnych sytuacjach należy z góry założyć, że rozmowa prawnika z jego klientem będzie stanowiła tajemnicę obrończą, np. rozmowa podczas widzenia w więzieniu. Polskie prawo powinno natomiast zawierać skuteczne zabezpieczenia przed nadużywaniem tajnej inwigilacji obejmującej tajemnicę obrończą czy dziennikarską” – dodaje Barbara Grabowska-Moroz.

Odnosząc się do wyrażania przez sądy zgody na prowadzenie kontroli operacyjnej, Komisja Wenecka wskazała na potrzebę istnienia odpowiednich zabezpieczeń, które zagwarantują skuteczność tej procedury. Z uwagi na fakt, że postępowanie o zarządzenie kontroli operacyjnej jest prowadzone niejawnie, bez udziału strony objętej kontrolą, zdaniem Komisji należy rozważyć wprowadzenie do polskiego prawa instytucji niezależnego od organów ścigania „specjalnego adwokata”, którego zadaniem będzie obrona interesów osoby poddanej inwigilacji. Podobne rozwiązania funkcjonują w różnych państwach Europy.

Prawo powinno również przewidywać jakąś formę następczej kontroli legalności prowadzonej inwigilacji, np. poprzez możliwość złożenia skargi. Komisja Wenecka wskazała też, że w polskim prawie brakuje mechanizmu informowania osoby poddanej inwigilacji – po jej zakończeniu – o fakcie jej prowadzenia.

Opinia dostępna jest tutaj.

Zobacz również: Raport HFPC „Służby specjalne, policyjne i skarbowe standardy konstytucyjne i międzynarodowe oraz kierunki niezbędnych zmian legislacyjnych” tutaj.


Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Dzięki nim możemy indywidualnie dostosować stronę do twoich potrzeb. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo ma możliwość wyłączenia ich w przeglądarce, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje. Dowiedz się więcej jak je wyłączyć.
Przejdź do paska narzędzi