Ostatnie wydarzenia w Polsce a reakcja Unii Europejskiej

W zeszłym tygodniu Komisja Europejska poinformowała, że oceni sytuację wokół Trybunału Konstytucyjnego w ramach procedury państwa prawnego. Z kolei dziś, na sesji Parlamentu Europejskiego ma odbyć się debata na temat sytuacji w Polsce.

W marcu 2014 r. Komisja Europejska przyjęła ramy prawne dotyczące „ochrony państwa prawnego w UE”. Ustanowiona w ten sposób procedura ma być narzędziem umożliwiającym odpowiednie reagowanie na szczeblu unijnym na systemowe zagrożenia dla państwa prawa.

Procedura zakłada trzy etapy, w ramach których Komisja Europejska przeprowadza ocenę sytuację w danym kraju członkowskim. W ramach tych prac konsultowane są m.in. Komisja Wenecka, Agencja Praw Podstawowych UE oraz Europejska Sieć Sądownicza. Na drugim etapie procedury, o ile sprawa nie zostanie rozstrzygnięta wcześniej, procedura przewiduje opublikowanie przez Komisję Europejską zaleceń w sprawie państwa prawnego. Trzeci etap procedury zakłada monitorowanie wprowadzanych zaleceń. Polska jest pierwszym krajem członkowskim wobec którego wprowadzono tę procedurę.

Helsińska Fundacja Praw Człowieka monitoruje zarówno w kraju jak i na szczeblu Unii Europejskiej wydarzenia dotyczące ochrony państwa prawnego w Polsce. W ramach tego HFPC przygotowała dokument podsumowujący najważniejsze wydarzenia dotyczące Trybunału Konstytucyjnego i zmian w mediach publicznych (dokument w języku angielskim dostępny jest tutaj – wersja z dnia 16 lutego 2016 r.).

Sytuacją w Polsce zainteresowane są również inne instytucje międzynarodowe. W przyszłym tygodniu w ramach sesji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy odbędzie się specjalna debata poświęcona zmianom w Trybunale Konstytucyjnym i mediach publicznych w Polsce.