Pismo do Premiera w sprawie ratyfikacji Konwencji ONZ o Prawach Osób Żyjących z Niepełnosprawnością

W związku z wezwaniem w dniu 19 maja 2010 r. na spotkaniu w Saragossie  państw członkowskich Unii Europejskiej przez Wiceprzewodniczącą Komisji Europejskiej Viviane Reding do szybkiej  ratyfikacji Konwencji ONZ o Prawach Osób Żyjących z Niepełnosprawnością (The Convention on the Rights of Persons with Disabilities, dalej: “Konwencja”) wraz z Protokołem dodatkowym (The Convention’s Optional Protocol), Helsińska Fundacja Praw Człowieka pragnie zwrócić uwagę, iż Rzeczpospolita Polska pomimo podpisania Konwencji w dniu 30 marca 2007 r. do dnia dzisiejszego nie dokonała jej ratyfikacji. Konwencja jest dokumentem ustanawiającym szereg standardów odnoszących się do skutecznej ochrony praw obywatelskich, politycznych, socjalnych, ekonomicznych oraz kulturowych, a także podstawowych wolności osób niepełnosprawnych. Dąży ona do wyeliminowania w sposób wszechstronny praktyk dyskryminacyjnych ze wszelkich możliwych obszarów aktywności życiowej, m.in. z płaszczyzny relacji z podmiotami sektora prywatnego, czy dostępu do informacji.
Konwencja ma na celu zagwarantowanie, że każda osoba żyjąca z pewną formą niepełnosprawności będzie mogła korzystać w sposób nieskrępowany z przysługujących jej praw i wolności na równi z innymi osobami. Poszanowanie praw osób niepełnosprawnych jest bowiem problemem, jaki powinien zostać rozwiązany przy pomocy kompleksowej regulacji prawnej ustanawiającej jednolite standardy ochronne w różnych krajach.

Konwencja o Prawach Osób Żyjących z Niepełnosprawnością wraz z Protokołem dodatkowym została przyjęta w dniu 13 grudnia 2006 r., a następnie wyłożona do podpisu 30 marca 2007 r. Wśród sygnatariuszy znalazły się wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Do dnia dzisiejszego czternaście państw członkowskich UE dokonało jej ratyfikacji. Dodatkowo działania na rzecz  przyjęcia Konwencji podejmuje Unia Europejska. W dniu 26 listopada 2009 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła decyzję, która pozwala UE na związanie się Konwencją. Decyzja ta wejdzie w życie po tym jak Rada UE przyjmie Kodeks Postępowania w zakresie ustalania wspólnego stanowiska przez Unię Europejską oraz Państwa Członkowskie (w sferze wspólnych kompetencji) celem odpowiedniego reprezentowania Unii Europejskiej na spotkaniach ciał utworzonych na podstawie Konwencji. Jak tylko Kodeks ten zostanie przyjęty, Prezydent Rady UE będzie miał możliwość złożenia w ONZ oficjalnego dokumentu o przystąpieniu UE do Konwencji.

W przypadku Protokołu dodatkowego, przewidującego wprowadzenie procedury skargowej sytuacja wygląda inaczej. Został on ratyfikowany przez jedenaście państw członkowskich UE. W ramach Unii Europejskiej  natomiast nie zostało jeszcze wypracowane jednoznaczne stanowisko na temat jego ratyfikacji. W sierpniu 2008 r. Komisja wystosowała propozycję przyjęcia Protokołu, jednakże kwestia ta jest jeszcze przedmiotem dyskusji w Radzie.

Polska od podpisania Konwencji o Prawach Osób Żyjących z Niepełnosprawnością do dnia dzisiejszego nie dokonała ratyfikacji ani Konwencji, ani Protokołu dodatkowego. Co więcej, w piśmie z dnia 21 kwietnia 2008 r. (znak: DAE.IV.6401.93.08.JM) stanowiącym odpowiedź na list Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka z dnia 10 marca 2008 r. (znak: 338/2008/AB) Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej poinformowało o swoim stanowisku w tym zakresie. Po pierwsze, zapowiedziało rozpoczęcie w II kwartale 2008 r. przeprowadzenia przeglądu ustawodawstwa krajowego celem wskazania niezbędnych do wprowadzenia rozwiązań prawnych. Jednakże dotychczas nie są znane wyniki tej działalności, jak również termin zakończenia prac. Ponadto Ministerstwo poinformowało, że po przeprowadzeniu analizy postanowień Protokołu dodatkowego podjęta została decyzja o odstąpieniu przez Polskę od jego podpisania.

W związku z powyższym, Helsińska Fundacja Praw Człowieka pragnie niniejszym przyłączyć się do apelu Komisji Europejskiej, a także ponowić swój własny apel wyrażony w piśmie do Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 marca 2008 r. (znak: 338/2008/AB) o konieczności ratyfikowania Konwencji ONZ o Prawach Osób Żyjących z Niepełnosprawnością. Zwracamy się zatem do Prezesa Rady Ministrów o podjęcie wszelkich niezbędnych kroków i działań prowadzących do ratyfikacji powyższej Konwencji.

Uważamy, że zadaniem Rządu RP powinno być prowadzenie polityki zmierzającej do stworzenia oraz rozpowszechniania jednolitych standardów ochronnych odnoszących się do osób żyjących z niepełnosprawnością. Ratyfikacja Konwencji oraz Protokołu dodatkowego do niej jest jednym ze środków służących urzeczywistnieniu tego celu.