Po stronie wolności. 25 lat Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w Polsce

Z okazji 25-lecia Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka zachęcamy do zapoznania się z naszą jubileuszową publikacją „Po stronie wolności”.

Na początku lat 90. jedno z pierwszych biur Fundacji mieściło się w baraku na ulicy Pięknej. „Była to blaszanka, która się ostała po budowie” – mówi Danuta Przywara, prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. „Barak tym się charakteryzował, ze wszystko w nim skrzypiało! Były niby jakieś pokoje, ale ściany jak z papieru i słychać było, gdy się wodę spuszczało albo jak ktoś rozmawiał w pokoju obok” – śmieje się prof. Irena Rzeplińska, która w 1992 r. rozpoczęła Program Pomocy Prawnej dla Uchodźców i Migrantów.

Parę lat później biuro Fundacji zostało przeniesione z baraku na ulicę Bracką. „Bracka to był przełomowy okres pomiędzy tym szaleństwem z baraku, a tym bardziej uporządkowanym funkcjonowaniem w obecnym biurze na ulicy Zgoda”  – mówi Elżbieta Kowalewska, szefowa sekretariatu HFPC.

Wtedy też HFPC zorganizowała pierwszą wizytę Dalajlamy w Polsce, eksperci Fundacji zaangażowali się w prace nad nową Konstytucją, a także nad ustawami regulującymi działanie służb specjalnych i rozpoczęli niezliczone inicjatywy edukacyjne. W ciągu ostatnich 25 lat eksperci HFPC prowadzili i prowadzą projekty edukacyjne w prawie 20 krajach (w tym w m.in. Rosji, Ukrainie, Białorusi, Gruzji, Kazachstanie, Tunezji, Tadżykistanie, Libii).

HFPC od początku swojej działalności zajmowała się także działalnością prawniczą i pomocą prawną. W ciągu ostatnich 25 lat do HFPC wpłynęło prawie 100 000 listów od osób poszukujących pomocy prawnej w swoich sprawach. W 1999 r. prof. Andrzej Rzepliński uruchomił Klinikę Niewinność, a w 2004 r. dr Adam Bodnar zapoczątkował działalność Programu Spraw Precedensowych i litygację strategiczną na rzecz ochrony praw człowieka.

„Jeśli chodzi o litygację strategiczną to trzeba mniej więcej wiedzieć, jakie problemy społeczne i powiązane z nimi problemy w jurysdykcji funkcjonują w Polsce i dobierać sprawy pod kątem ich rozwiązania. Liczy się efekt, czyli że zostanie osiągnięty wyrok sądu, który polepszy praktykę w zakresie ochrony praw człowieka” – mówi dr Adam Bodnar.

W 2001 r. HFPC zorganizowała pierwszą edycję Międzynarodowego Festiwalu WATCH DOCS. Prawa Człowieka w Filmie. WATCH DOCS to festiwal filmów i dyskusji na temat praw człowieka. „W dyskusjach panelowych w trakcie 14 edycji festiwalu nie zabrakło naprawdę wielkich nazwisk, przywołać choćby wspaniałego Tadeusza Mazowieckiego, który opowiadał o swoich doświadczeniach z misji bałkańskiej” – mówi Maciej Nowicki, dyrektor programowy WATCH DOCS. W ciągu ostatnich 14 lat WATCH DOCS przyciągnął prawie 70 000 widzów.

Te i jeszcze więcej informacji zebrała i opisała Anna Sańczuk.

„Dedykujemy tę historię wszystkim pracownikom, którzy oddali Fundacji kawałek swojego życia, wszystkim ekspertom, z których wiedzy i porad korzystaliśmy, wszystkim wolontariuszom, którzy poświecili nam swój czas, wszystkim przyjaciołom, którzy dodawali nam siły oraz wszystkim tym, którzy chociaż nie zawsze się z nami zgadzali trzymali za nas kciuki” – mówi Danuta Przywara.

Publikacja „Po stronie wolności. 25 lat Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w Polsce” dostępna jest tutaj.