Prezydent podpisał ustawę dot. wznawiania postępowań dyscyplinarnych w służbach mundurowych

♦   3 czerwca br. Prezydent RP podpisał ustawę, która umożliwi uniewinnionemu w postępowaniu karnym funkcjonariuszowi powrót do służby.
♦ Zmiany polegają na usunięciu wszelkich ograniczeń terminowych we wznawianiu postępowań dyscyplinarnych na korzyść skazanego funkcjonariusza.
♦   Ustawa wchodzi w życie po 14 dniach, a funkcjonariusze wydaleni z służby mają 3 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy na złożenie wniosku o wznowienie postępowania dyscyplinarnego.
♦ Obecne przepisy prowadziły do wielu niesprawiedliwych sytuacji, które doskonale obrazuje jedna ze spraw prowadzonych w ramach Programu Spraw Precedensowych HFPC.

3 czerwca br. Prezydent RP podpisał ustawę dotyczącą zmiany m.in. ustawy o Policji w zakresie wznawiania postępowań dyscyplinarnych w służbach mundurowych. Podpisana ustawa była inicjatywą senacką, która miała na celu wprowadzenie zmian polegających na usunięciu wszelkich ograniczeń terminowych we wznawianiu postępowań dyscyplinarnych na korzyść skazanego funkcjonariusza. Ograniczenia terminowe zostały jednak wprowadzone dla funkcjonariuszy CBA, ABW, AW. W świetle zmian, w razie uchylenia orzeczenia dyscyplinarnego, niesłusznie wydalony funkcjonariusz będzie mógł ubiegać się o przywrócenie do służby. Ustawa wchodzi w życie po 14 dniach, a funkcjonariusze wydaleni z służby mają 3 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy na złożenie wniosku o wznowienie postępowania dyscyplinarnego.

Brak jednolitych unormowań

Zgodnie z obecnymi przepisami ustawy o Policji, wznowienie i uchylenie orzeczenia dyscyplinarnego nie jest możliwe po upływie 5 lat od jego uprawomocnienia się. Podobne ograniczenia występują także na gruncie ustaw regulujących status funkcjonariuszy innych służb mundurowych, a np. w przypadku ABW, termin na wznowienie postępowania dyscyplinarnego jest jeszcze krótszy i wynosi 3 lata.

Uniewinniony bez możliwości powrotu do służby – historia pana Z.

Dotychczas obowiązujące rozwiązania prowadziły do wielu niesprawiedliwych sytuacji, które doskonale obrazuje jedna ze spraw prowadzonych w ramach Programu Spraw Precedensowych HFPC. Dotyczyła ona funkcjonariusza, który przez wiele lat pracował w wydziale kryminalnym policji. Do jego zadań należało m.in. przenikanie do środowisk przestępczych w celu ich infiltracji. Działania policjanta były skuteczne i doprowadziły do wykrycia i zatrzymania wielu przestępców. W 2001 r. prokuratura postawiła mu zarzuty karne związane m.in. z rzekomym dopuszczeniem się korupcji. Zarzuty były oparte na zeznaniach przestępców, którzy chcieli doprowadzić do skompromitowania skarżącego. W ślad za tym Komendant Wojewódzki Policji wszczął przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne i ukarał go wydaleniem z zawodu.

Po dziesięciu latach policjant został uniewinniony przez sąd karny od wszystkich stawianych mu zarzutów, jednak z uwagi na upływ pięcioletniego terminu, wznowienie postępowania dyscyplinarnego – a tym samym także powrót do służby – okazało się niemożliwe. W czerwcu 2016 roku Trybunał Konstytucyjny uznał, że takie ograniczenie nie narusza Konstytucji.

Włączenie się HFPC w sprawę

W grudniu 2016 roku HFPC pomogła wnieść wydalonemu policjantowi skargę do ETPC. Fundacja zwróciła się ponadto do Rzecznika Praw Obywatelskich o zaskarżenie omawianych przepisów do Trybunału Konstytucyjnego, a także złożyła petycję do Senatu o dokonanie odpowiednich zmian legislacyjnych. Z podobną petycją zwrócił się też były policjant usunięty ze służby po tym, jak został niezasadnie oskarżony o popełnienie przestępstwa.

W 2017 roku po rozpatrzeniu petycji, Senat przyjął projekt ustawy zmieniającej zasady wznawiania postępowań dyscyplinarnych w służbach mundurowych przygotowało Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Jak czytamy w uzasadnieniu, celem projektu było uwzględnienie nie tylko postulatów autora rozpatrywanej petycji, ale i zaleceń HFPC. Jednocześnie Fundacja brała udział w posiedzeniach komisji sejmowych oraz senackich podczas prac nad senackim projektem ustawy.

Helsińska Fundacja Praw Człowieka od wielu lat zajmuje się tematyką postępowań dyscyplinarnych w kontekście m.in. prawa do ochrony życia; prawa do prywatności czy prawa do ochrony reputacji.

Do pobrania

• Opinia HFPC do projektu ustawy
• Pismo HFPC do Rzecznika Praw Obywatelskich
• Informacja prasowa dla mediów

Zobacz powiązane

• Publikacja HFPC pt. „Postępowania dyscyplinarne w wolnych zawodach prawniczych – model ustrojowy i praktyka”