Prokuratura przekazała Białorusi informacje dot. Alesia Bialackiego

Helsińska Fundacja Praw Człowieka otrzymała informacje, że polska Prokuratura Generalna w dniu 27 czerwca 2011 przekazała dane na temat funduszy zgromadzonych na kontach w polskich bankach przez Alesia Bialackiego, przewodniczącego Centrum Praw Człowieka „Viasna”. Informacje te zostały nam przekazane przez współpracowników Bialackiego.It has come to the attention of the Helsinki Foundation for Human Rights that on 27 June 2011 the Polish Prosecutor General’s Office has provided Belarusian authorities with details of the Polish bank accounts held in the name of Ales Belyatsky, head of the Human Rights Centre Vesna, a Belarusian human rights advocacy. We have received these disturbing news from Mr Belyatsky’s associates.

Jak podał wczoraj (11 sierpnia) rzecznik Prokuratury Generalnej, Maciej Kujawski „Prokuratura realizowała wniosek o pomoc prawną dotyczący Aleksandra Białackiego, jednak w treści tego wniosku nie były zawarte żadne informacje, które mogłyby wskazywać na to, że dotyczył on działacza opozycyjnego lub jego działalności opozycyjnej.”

Rzecznik  Prokuratury Generalnej poinformował również, że „jeżeli wniosek o pomoc prawną dotyczy postępowania prowadzonego w sprawie karnej, a brak jest w nim danych, że chodzi o przestępstwa związane z działalnością opozycyjną, polscy prokuratorzy nie mają możliwości ustalenia, czy osoba wskazana  we wniosku prowadzi jakąkolwiek działalność tego rodzaju.  Dlatego też nie jest możliwe stwierdzenie, czy wnioski kierowane w sprawach karnych dotyczyły działaczy białoruskiej opozycji.”.

Aleś Bialacki jest jednym z najbardziej znanych białoruskich obrońców praw człowieka. Jest przewodniczącym Centrum Praw Człowieka „Viasna” oraz wiceprezydentem Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka. W czerwcu tego roku odbierał we Wrocławiu w trakcie Global Forum Nagrodę Wolności (nagrodę tę w imieniu uhonorowanego nią równolegle  narodu polskiego odebrał Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski).

W ubiegły czwartek (4 sierpnia) Aleś Bialacki  został zatrzymany w Mińsku przez białoruskie służby. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek w specjalnym oświadczeniu wezwał wtedy władze Białorusi do zwolnienia Bialackiego.

Polska jest związana z Białorusią umową o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych z 26 października 1994 r. „Jednak, artykuł 19 tej umowy stanowi, że w sytuacji, gdy udzielenie pomocy prawnej byłoby sprzeczne w podstawowymi zasadami prawa krajowego, państwo może takiej pomocy prawnej nie udzielić” – powiedział dr Adam Bodnar, vice-prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, na konferencji prasowej.

Z doniesień medialnych wynika, że w styczniu tego roku Prokurator Generalny Andrzej Seremet wydał instrukcję dotyczącą nieudzielania informacji w ramach pomocy prawnej w odniesieniu do białoruskich opozycjonistów.

Konferencja prasowa, 12 sierpnia. Od lewej Bogna Chmielewska, Adam Bodnar, Danuta Przywara oraz Paweł Kazanecki

Zdaniem Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka działania polskiej prokuratury spowodowały realne zagrożenie pozbawiania wolności białoruskiego obrońcy praw człowieka.

„Naszym zdaniem przekazanie tej informacji kompromituje działalność Polski na rzecz demokracji, ochrony praw człowieka oraz pomocy represjonowanym w Białorusi” – mówiła Bogna Chmielewska, ekspertka HFPC – „Uważamy, że w tej sytuacji, niezależna polska prokuratura nie powinna działać w sposób sprzeczny z polską racją stanu i podstawowymi wartościami” – dodała.

„Z naszych informacji wynika, że przekazane informacje dotyczyły nie tylko Bialackiego. Stąd należy podać informację o pozostałych osobach, których dane zostały przekazane władzom białoruskim” – powiedziała Danuta Przywara, prezes zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka – „Żądamy jak najszybszego wyjaśnienia tej sprawy.” – dodała.

Helsińska Fundacja Praw Człowieka stanowczo rekomenduje wprowadzenie jasnych procedur, które uniemożliwią powtórzenie sytuacji, w której informacje na temat opozycjonistów udzielane są władzom reżimów.

Zdaniem Fundacji, jedną z takich procedur mogłaby być obowiązkowa konsultacja z MSZ w zakresie nazwisk osób,  których dotyczą wnioski o pomoc prawną przychodzące z tego typu państw. „Może wreszcie warto zastanowić się nad możliwością i konsekwencjami wypowiedzenia tego typu państwom podobnych umów w całości bądź w części? Jedno jest pewne – dotychczasowe rozwiązania nie zdały egzaminu.” – uważają działacze HFPC.

Fundacja podpisała również apel Grupy Zagranica do premiera Donalda Tuska. W razem z innymi organizacjami pozarządowymi wzywa do „natychmiastowego wstrzymania przekazywania władzom białoruskim jakichkolwiek informacji dotyczących obywateli Białorusi, do czasu wprowadzenia mechanizmów gwarantujących bezpieczeństwo działaczom opozycji i obrońcom praw człowieka.”Maciej Kujawski, spokesperson for the Prosecutor General’s Office said ‘The Office has carried out a request for legal assistance concerning Alexander Belyatsky. However, the motion itself failed to mention anything that would indicate that it targeted an opposition activist or his political action.’

Ales Belyatsky, one of the most prominent Belarusian human rights advocates, is  the head of the Human Rights Centre Vesna and Vice-President of the International Federation for Human Rights. Earlier this year, in June, he was presented with the Freedom Award during the Global Forum in Wrocław. The award was also presented to Poland’s Minister of Foreign Affairs, Radosław Sikorski, on behalf of the Polish people.

On Thursday 4 August, Mr Belyatsky was arrested in Minsk. In a special statement, the President of the European Parliament Jerzy Buzek urged Belarusian authorities to release Belyatsky.

On 26 October 1994, Poland and Belarus entered into an agreement on legal assistance and legal relations in civil, family, employment and criminal cases. ‘However, article 19 of this agreement says that legal assistance may be denied if the provision of such assistance runs counter to basic principles of national law’, said Dr Adam Bodnar, Vice-President of the Helsinki Foundation for Human Rights, at a press conference.

In the opinion of the HFHR the action taken by the Polish prosecution service exposed the activist to the actual threat of imprisonment.

From the left: Bogna Chmielewska, Adam Bodnar, Danuta Przywara, Paweł Kazanecki

‘We think that the disclosure of this information discredits Poland’s involvement for democracy, human rights protection and aid for the oppressed in Belarus’, said Bogna Chmielewska, an HFHR expert.

‘We believe that the disclosed details concerned not only Mr Belyatsky. Consequently, the names of other persons whose data was given to Belarusian authorities should be made public’, demanded Danuta Przywara, President of the HFHR Board. ‘We request this case be explained as soon as possible’, she added.

The Helsinki Foundation for Human Rights firmly recommends the introduction of a clear protocol preventing disclosure of information regarding opposition activists in anti-democratic regimes.

The Foundation also is a signatory to the appeal of the Zagranica Group issued in this case to Prime Minister Tusk. Together with other non-governmental organisations, the HFHR urges the Government to ‘immediately cease the disclosure of any information on Belarusian citizens to Belarusian authorities, until mechanisms to guarantee safety for opposition activists and human rights defenders are put in place’.