Przewodnik: równe traktowanie uczestników postępowań

Helsińska Fundacja Praw Człowieka  przygotowała publikację  „Równe traktowanie uczestników postępowań. Przewodnik dla sędziów i prokuratorów”.. Jego celem jest zwrócenie uwagi na szczególne potrzebny osób-uczestników postępowań należących do grup narażonych na dyskryminację.

„Naszym celem było stworzenie przewodnika, który zawiera praktyczne wskazówki, które ułatwią sędziom i prokuratorom wyjście naprzeciw potrzebom osób narażonych na dyskryminację” – mówi dr Dorota Pudzianowska, prawniczka HFPC. „Nasz przewodnik nie jest kolejnym wkładem z zakresu prawa antydyskryminacyjnego. Jego zadaniem jest ukazanie najistotniejszych kwestii, jakie mogą się pojawić w kontakcie osób narażonych na dyskryminację z sędzią lub prokuratorem” – dodaje dr Dorota Pudzianowska.

Prace nad przewodnikiem trwały ponad rok. „W trakcie naszych prac szczególny nacisk położyliśmy na konsultacje z przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości kształtu i zakresu przewodnika” – mówi Jarosław Jagura, prawnik HFPC. W ramach prac nad tą publikacją prawnicy HFPC wysłali za pośrednictwem sądów apelacyjnych i prokuratur apelacyjnych, do wszystkich sądów i prokuratur ankiety dotyczące samego przewodnika. „Dostaliśmy prawie 1.800 odpowiedzi, 89% spośród ankietowanych wyraziło akceptację dla idei i zakresu tematycznego przewodnika” – dodaje Jarosław Jagura.

W pracach nad Przewodnikiem uczestniczyli m.in. przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości, Krajowej Rady Sądownictwa, Krajowej Rady Prokuratury, Prokuratury Generalnej, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania, Biura Rady Europy w Warszawie, Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce, Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia. Publikację wydał Rzecznik Praw Obywatelskich.

Przewodnik podzielony jest na sześć sekcji tematycznych dotyczących traktowania podczas postępowań osób  ze względu na niepełnosprawność, wiek, płeć, rasę, pochodzenie narodowo – etniczne oraz wyznanie, orientację seksualną i tożsamość płciową oraz wykluczenie społeczne i ubóstwo.

Autorzy publikacji podkreślają, że zapewnienie równego traktowania uczestników postępowania wiąże się w pewnych sytuacjach z koniecznością wprowadzenia szczególnych udogodnień. Na przykład wtedy, gdy w czynnościach bierze udział osoba starsza lub osoba z niepełnosprawnością, konieczne może być zaplanowanie częstszych przerw lub zezwolenie na pozostanie w pozycji siedzącej na sali rozpraw. Biorąc pod uwagę specyficzne potrzeby członków poszczególnych grup narażonych na dyskryminację przewodnik formułuje praktyczne wskazówki i przykłady dobrych praktyk.

„Przewodnik jest nowatorski jeśli chodzi o krajową praktykę. Do tej pory w Polsce pojawiał się opracowania dotyczące kwestii przeciwdziałania dyskryminacji adresowane do sędziów i prokuratorów, ale traktowały one bardziej o przepisach prawa i ich interpretacji niż odnosiły się do kwestii konkretnych rodzajów zachowania” – ze wstępu dr. Adama Bodnara, Rzecznika Praw Obywatelskich.

Przewodnik dostępny jest tutaj.

Publikacja powstała w ramach projektu pt. Podnoszenie wrażliwości sędziów i prokuratorów w zakresie równego traktowania w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego z Funduszy EOG.

Inspiracją do powstania przewodnika były brytyjskie opracowania „Equal Treatment Bench Book” czy „Equality Before the Law Bench Book” adresowane do sędziów i prokuratorów.