< Omówienie orzeczeń ETPCz

Orzeczenie w sprawie Kurić i inni przeciwko Słowenii

Sprawa dotyczy niewykonania przez władze słoweńskie wyroków Trybunału Konstytucyjnego dotyczących osób „usuniętych” z rejestru stałych mieszkańców.

Jedenastu skarżących – bezpaństwowców albo obywateli Chorwacji, Bośni i Hercegowiny oraz Serbii – należących do grupy osób znanych jako “usuniętych”, którzy wcześniej w większości byli obywatelami Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii zamieszkującymi na stałe w Słowenii, w okresie ogłoszenia przez nią niepodległości w 1991r. albo nie wystąpiło w wyznaczonym terminie o obywatelstwo Słowenii albo ich wnioski zostały oddalone. W rezultacie ich nazwiska zostały 26 lutego 1992r. “usunięte” ze Słoweńskiego Rejestru Stałych Mieszkańców.

Według skarżących usunięcie ich nazwisk z Rejestru Stałych Mieszkańców miało poważne i długotrwałe negatywne konsekwencje. Niektórzy zostali wyeksmitowani ze swoich mieszkań, nie mogli pracować ani podróżować, utracili swoje rzeczy osobiste, w tym dokumenty, żyli przez lata w schroniskach albo parkach miejskich. Innych aresztowano i wydalano.

W 1999r. Trybunał Konstytucyjny uznał wchodzące tu w grę przepisy ustawy o cudzoziemcach za niezgodne z konstytucją poczynając od daty wykreślenia rejestru, bo nie uregulowały statusu osób “usuniętych”, które nie zostały urzędowo poinformowane o zmianie ich sytuacji prawnej. W następstwie tego wyroku została przyjęta ustawa o statusie prawnym, która miała poprawnie uregulować sytuację takich osób. W 2003r. Trybunał Konstytucyjny ponownie zajął się tym problemem stwierdzając, że również nowa ustawa jest niezgodna z konstytucją, bo nie przyznała “usuniętym” możliwości ubiegania się o pobyt stały z mocą wsteczną ani nie uregulowała sytuacji deportowanych.

Zgodnie z oficjalnymi danymi od 2002r. liczba obywateli byłej Jugosławii, którzy 26 lutego 1992r. utracili status stałego mieszkańca, wyniosła ponad 18 tysięcy. Około 2400 osobom odmówiono przyznania obywatelstwa. Stopniowo liczba ta malała, bo ludzie dobrowolnie opuszczali Słowenię, a inni z kolei zaczęli otrzymywać zgodę na pobyt stały. Obecnie kilka tysięcy osób nadal należy do kategorii “usuniętych”.

W skardze do Trybunału skarżący zarzucili w szczególności, że zostali arbitralnie pozbawieni możliwości otrzymania obywatelstwa słoweńskiego albo zachowania statusu stałych mieszkańców (art. 8, art.13 i art.14 Konwencji).