< Omówienie orzeczeń ETPCz

Orzeczenie w sprawie Mago i inni przeciwko Bośni i Hercegowinie

Skarżący, sześcioro obywateli różnych państw powstałych z rozpadu Jugosławii oraz ich małżonkowie, którzy pełnili rozmaite funkcje w Jugosłowiańskiej Armii Narodowej (JNA), otrzymali w latach 1978 – 1988 mieszkania w Sarajewie lub w Mostarze.

W tym czasie, wraz z otrzymaniem mieszkania otrzymywało się “prawa lokatorskie” uprawniające  do stałego dożywotniego korzystania z mieszkania za zapłatą określonego czynszu. W razie śmierci głównego lokatora prawa te przechodziły na żyjących małżonków (którzy wspólnie posiadali prawa lokatorskie) albo innych zarejestrowanych członków gospodarstwa domowego korzystających z mieszkania. W razie rozwodu małżonkowie mogli swobodnie zdecydować, który z nich będzie nadal korzystał z mieszkania.

Prawa lokatorskie mogły być odebrane sądownie na ograniczonych podstawach. Przed wojną w Bośni i Hercegowinie, która wybuchła w 1992 r. i zakończyła się porozumieniem pokojowym podpisanym w Dayton w 1995 r., odbierano je bardzo rzadko. Wszyscy skarżący opuścili swoje mieszkania w 1992 r. w okresie formalnego wycofania się JNA z Bośni i Hercegowiny.  W różnym okresie od 1998 r. wszyscy domagali się zwrotu mieszkań posiadanych przed wojną, ale bez powodzenia.

W skardze do Trybunału skarżący zarzucili w szczególności, że uniemożliwiono im powrót do mieszkań zajmowanych przez nich przed wojną w Sarajewie i Mostarze (art.1 Protokołu nr 1).