< Omówienie orzeczeń ETPCz

Orzeczenie w sprawie Maskhadova i inni przeciwko Rosji

Sprawa dotyczy zastrzelenia prezydenta separatystycznej republiki Czeczenii Maschadowa i odmowy władz wydania jego zwłok.

Ze skargą do Trybunału wystąpiła Kusama Maschadowa i jej dwoje dzieci – Fatima i Anzor. Aslan Maschadow był jednym z wojskowych i politycznych przywódców separatystycznego ruchu czeczeńskiego podczas i po zakończeniu konfliktu zbrojnego w latach 1994-96. Został oskarżony o wiele przestępstw terrorystycznych, a w szczególności o kierowanie atakiem terrorystycznym na szkołę w Beslanie we wrześniu 2004 r., w którym zginęły 334 osoby, w tym 86 dzieci. Ukrywał się do 8 marca 2005 r., kiedy jego ciało zostało znalezione przez rosyjskie siły bezpieczeństwa podczas operacji specjalnej w podziemnej kryjówce.

Śmierć Aslana Maschadowa była przedmiotem śledztwa w ramach toczącej się przeciwko niemu sprawy karnej, która w tych okolicznościach musiała zostać umorzona. Władze stwierdziły również, że z zebranych dowodów wynikało, iż zginął on na skutek strzałów oddanych przypadkowo przez ukrywającego się wraz z nim bojownika w momencie, kiedy siły bezpieczeństwa rozbijały wejście do kryjówki.

Na polecenie władz ciało Maschadowa zostało pochowane przez rząd republiki Czeczenii. Władze odmówiły wydania go rodzinie. Powołując się na dekret z 2003 r. w sprawie pochówku terrorystów i ustawę o zwalczaniu terroryzmu, poinformowały skarżących, że ciał terrorystów, którzy zginęli w rezultacie swoich działań, nie wydaje się rodzinom ani nie ujawnia miejsca ich pochówku.

W skardze do Trybunału skarżący zarzucili, że Aslan Maschadow został złapany w pułapkę, pozbawiony wolności i zabity przez rosyjskie siły bezpieczeństwa, a nie – jak twierdziły władze – znaleziony przez nie już martwy. W ich ocenie, śledztwo w sprawie jego śmierci nie było odpowiednie (art. 2 Konwencji).