< Omówienie orzeczeń ETPCz

Orzeczenie w sprawie Smolorz przeciwko Polsce

Sprawa dotyczy skazania dziennikarza za krytykę architekta z czasów rządów komunistycznych.

Michał Smolorz, dziennikarz z Katowic, prowadzący cotygodniową kolumnę w śląskim wydaniu regionalnym dziennika „Gazeta Wyborcza”, opublikował w maju 2004 r. artykuł zatytułowany „Architekt i mistrz samozadowolenia” na temat różnych budynków zaprojektowanych w Katowicach w epoce komunistycznej przez Juranda Jareckiego i innych architektów. Artykuł był odpowiedzią na wypowiedzi Jareckiego z wywiadu opublikowanego wcześniej w tej samej gazecie.

Smolorz krytykował budynki, które miały być symbolami nowoczesności w okresie, kiedy je budowano,  ale – jak twierdził – podobały się  jedynie ich twórcom i „aparatczykom partii komunistycznej”. Podkreślając szkodliwy wpływ czasu na te budynki, krytykował ich brzydotę  i naznaczoną bolszewizmem estetykę. Wyraził również żal z powodu zniszczenia dziedzictwa śląskiego, wspomniał o zburzeniu architektury modernistycznej i innych wartościowych starych budynków zastąpionych szpetnymi budowlami.

W lipcu 2004 r. J. Jarecki – wymieniony w tym artykule z nazwiska – wniósł pozew cywilny przeciwko Smolorzowi o ochronę dóbr osobistych.

Smolorz w swojej obronie twierdził m.in. że jako osoba publiczna jego przeciwnik procesowy powinien wykazać się tolerancją i zaakceptować krytykę jego prac, które z natury miały charakter publiczny. Sąd Okręgowy w Katowicach 15 lipca 2005 r. nakazał Smolorzowi opublikowanie przeprosin i zwrot kosztów sądowych.  Stwierdził w szczególności, że artykuł, napisany w drwiącym i ironicznym tonie, zaszkodził  honorowi i dobremu imieniu architekta. Zdaniem sądu Smolorz przekroczył granice uprawnionej krytyki, a wrażenie wywołane artykułem pozwoliło na uznanie, iż ugodził on w honor swego oponenta.

W skardze do Trybunału dziennikarz zarzucił naruszenie jego prawa do wolności wypowiedzi (art.10).