Raport Komitetu ds. Zapobiegania Torturom w sprawie Polski

Pomimo tego, że w większości przypadków prawa osób zatrzymanych są respektowane, to wciąż istnieje znaczne ryzyko, że osoba zatrzymana przez Policję zostanie pobita lub w inny sposób narażona na nieludzkie lub poniżające traktowanie – wynika z raportu na temat sytuacji w polskich jednostkach penitencjarnych opublikowanego przez Europejski Komitet do Spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu.

W lipcu 2013, przedstawiciele Komitetu wizytowali w Polsce osiem jednostek Policji oraz cztery Policyjne Izby Dziecka. Monitoringowi zostały poddane m.in. pomieszczenia dla osób zatrzymanych w Komendach Policji w Warszawie, Szczecinie, Lublinie oraz Bydgoszczy.

„Podczas wizytacji policyjnych jednostek przedstawiciele CPT natknęli się na liczne skargi dotyczące  złego traktowania osób zatrzymanych przez funkcjonariuszy Policji” – mówi dr Adam Bodnar, wiceprezes HFPC. W raporcie opisane są przypadki, w których zatrzymani byli bici policyjnymi pałkami, przypalani papierosami, przykuwani do kaloryferów. Znaczna część z tych przypadków znalazła potwierdzenie w trakcie badania medycznego przeprowadzonego przez przedstawiciela CPT. „Efektem tych obserwacji była sformułowanie konkluzji dotyczącej znacznego ryzyka złego traktowania, na które narażona jest osoba zatrzymana” – mówi dr Adam Bodnar.

Członkowie Komitetu postulują wprowadzenie w Polsce procedur zapobiegających złemu traktowaniu m.in. regulacji chroniących osoby zawiadamiające o takich przypadkach. „Niezbędna jest także poprawa efektywności postępowań karnych prowadzonych w sprawach dotyczących przypadków złego traktowania” – mówi Marcin Wolny, prawnik HFPC.

W raporcie po raz kolejny podkreślono szereg problemów osób zatrzymanych z realizacją ich podstawowych praw, w tym prawa do kontaktu z obrońcą zaraz po zatrzymaniu, prawa do poinformowania najbliższych o fakcie pozbawienia wolności, prawa dostępu do pomocy prawnej, a także dostępu do niezależnego lekarza.

Podobnie, jak w poprzednich raportach Komitetu, tak i teraz podkreślana jest kwestia praw więźniów. „Komitet po raz kolejny postuluje zwiększenie normy przypadającej na jedną osobę pozbawioną wolności do 4m2” – mówi Katarzyna Wiśniewska, prawniczka HFPC. „Co więcej, wciąż pojawia się szereg problemów z przestrzeganiem praw więźniów niebezpiecznych. Chodzi tu głównie o dostęp do świeżego powietrza, aktywności poza celą i zaprzestanie poniżających przeszukań” – tłumaczy Katarzyna Wiśniewska.

Ponadto, członkowie Komitetu zwrócili uwagę także na przypadki przemocy słownej stosowanej przez funkcjonariuszy Służby Więziennej zwłaszcza pod adresem więźniów-cudzoziemców.

W raporcie znalazły się również rekomendacje w zakresie opieki nad więźniami przebywającymi na oddziałach psychiatrycznych, którzy powinni mieć większą możliwość korzystania z terapii dla pacjentów, czy też dodatkowych zajęć.

Za szczególnie niepokojącą Komitet uznał praktykę unieruchamiania pacjentów na okres powyżej 6 godzin. W trakcie wizyty delegacja zapoznała się z przypadkami unieruchomienia na okres 25 a nawet 32 godzin.

Raport dostępny jest tutaj.