Rekomendacje CERD ws. zwalczania rasizmu w Polsce

Komitet ds. Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej (CERD) opublikował w piątek rekomendacje dotyczące Polski. Komitet zaleca w nich m.in. uwzględnienie w kodeksie karnym motywacji rasistowskiej, która byłaby przesłanką obciążającą przy orzekaniu o winie i karze, dalsze działania na rzecz społeczności romskiej oraz wzmocnienie działań w celu zwalczenia antysemityzmu w Polsce.

„Uważamy, że Komitet przedstawił rządowi bardzo dobre rekomendacje, które dokładnie punktują najważniejsze problemy związane z przeciwdziałaniem dyskryminacji rasowej w Polsce” – mówi dr Adam Bodnar, wiceprezes HFPC.

Komitet dwa tygodnie temu rozpatrywał raport polskiego rządu z wykonywania Konwencji. Helsińska Fundacja Praw Człowieka oraz Stowarzyszenie Interwencji Prawnej przedstawiły swoje „raporty cienie” z wykonywania przez Polskę Konwencji. „W naszym raporcie zwróciliśmy szczególną uwagę na kwestie związane z ściganiem przestępstw z nienawiści” – mówi dr Adam Bodnar, wiceprezes HFPC.

Obecnie, w świetle kodeksu karnego sąd przy wymierzaniu kary bierze pod uwagę m.in. motywację sprawcy. Jednak kodeks karny nie przewiduje możliwości, w której motywacja rasistowska byłaby przesłanka obciążającą przy orzekaniu kary. „Właśnie zmianę w tym zakresie postuluje Komitet” – mówi Małgorzata Szuleka z HFPC. „Zdaniem Komitetu taki przepis ułatwi zwalczanie przestępstw z nienawiści” – dodaje Małgorzata Szuleka.

W rekomendacjach Komitet wyraził również swoje zaniepokojenie licznymi incydentami antysemickimi oraz przypadkami mowy nienawiści w przestrzeni publicznej, w tym na stadionach oraz w internecie. Komitet zaleca podjęcie skutecznych środków takich jak np. nakładanie kar na kluby sportowe w celu zwalczania rasizmu w sporcie. Jedną z rekomendacji jest również kontynuowanie szkoleń dla prokuratorów, policjantów oraz sędziów z zakresu przestępstw z nienawiści. W odniesieniu do zwalczania antysemityzmu Komitet zaleca „uczulenie prokuratorów oraz sędziów na bardziej aktywne stosowanie postanowień Konwencji”.

Co więcej, Komitet postuluje również ustanowienie niezależnego organu, który rozpatrywałby skargi na przypadki stosowania przemocy przez Policję oraz zapewniałby także osobom pochodzącym z grup mniejszościowych dostęp do rekrutacji do służby w Policji. Ponadto w rekomendacjach Komitet zaleca również zapewnienie Rzecznikowi Praw Obywatelskich odpowiednich środków finansowych oraz kadry tak aby skutecznie przeciwdziałał przypadkom dyskryminacji rasowej zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej.

Komitet w rekomendacjach zwrócił również uwagę na rolę organów odpowiedzialnych za przeciwdziałanie dyskryminacji rasowej w tym Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rady ds. Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii związanej z nimi Nietolerancji. Komitet zwraca się do rządu z pytaniem, o to w jaki sposób Rada ma zapewnić koordynację polityki dotyczącej zwalczania dyskryminacji rasowej.

W odniesieniu do sytuacji Romów w Polsce Komitet ponownie zaleca zintensyfikowanie działań zmierzających do zapewnienia im pełni praw ekonomicznych i socjalnych. Jedną z rekomendacji Komitetu jest jak najszybsze wdrożenie Programu Romskiego na lata 2014-2020. Program ten jest gotowy i czeka na podpis. Komitet zaleca rządowi przedstawienie informacji na ten temat w ciągu roku.

Zgodnie z wytycznymi Komitetu rząd powinien przedstawić swój kolejny raport z wykonywania Konwencji do stycznia 2018 roku.