Sąd Apelacyjny w Lublinie – zadośćuczynienie za niesłuszne umieszczenie uchodźcy w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców w Lesznowoli

W swoim wyroku, Sąd Apelacyjny w Lublinie utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Radomiu zasądzający na rzecz naszego klienta całą wnioskowaną przez niego kwotę zadośćuczynienia za niesłuszne pozbawienie go wolności.

Sprawa dotyczy uchodźcy z Demokratycznej Republiki Kongo, który po przylocie na lotnisko Warszawa – Okęcie złożył wniosek o udzielenie mu ochrony międzynarodowej. Ponieważ podczas przekraczania granicy posłużył się przerobionymi dokumentami, został zatrzymany i umieszczony w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców w Lesznowoli. Jednocześnie podczas składania wniosku zeznał, że był poddany przemocy w kraju pochodzenia, na fakt ten zwracał uwagę przy przyjmowaniu go do strzeżonego ośrodka oraz podczas przesłuchania w ramach postępowania o udzielenie mu ochrony międzynarodowej. Co więcej, po badaniu przez psychologa Straży Granicznej stwierdzono, że stan psychofizyczny cudzoziemca uzasadnia domniemanie, że padł on ofiarą przemocy. Tym niemniej jednak cudzoziemiec nie został zwolniony, pomimo iż przepisy prawa wyraźnie wskazują, że osoby takie nie mogą przebywać w strzeżonym ośrodku.

Dopiero po interwencji HFPC i pomocy w przygotowaniu zażalenia na postanowienie o przedłużeniu detencji Sąd Okręgowy w Radomiu nakazał zwolnienie naszego klienta wskazując na bezprawność pozbawienia go wolności. Na potrzebę zwolnienia cudzoziemca ze strzeżonego ośrodka zwracał też uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich w swoim raporcie z wizyty w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców w Lesznowoli.

Po zwolnieniu cudzoziemca, złożył on przy pomocy prawników HFPC wniosek o zadośćuczynienie za niesłuszną detencję. We wniosku wskazał m.in. na to, że pozbawienie wolności  przypomniało mu o prześladowaniach i torturach, jakich doznał ze strony władz Demokratycznej Republiki Kongo w związku ze swoją działalnością opozycyjną.

Sądy obydwu instancji w pełni uwzględniły wniosek naszego klienta, pomimo iż przed rozpoczęciem postępowania opuścił on Polskę i nie pojawił się przed sądem. Tym niemniej jednak sądy uznały, że zgromadzone dowody m.in. w postaci złożonych przez niego zeznań i opinii psychologicznych są wystarczające.

Wyrok ten został wydany w sprawie mającej szerszy kontekst – według wewnętrznych wskazówek Straży Granicznej cudzoziemiec, wobec którego zachodzi domniemanie, że padł ofiarą przemocy, może być umieszczony w strzeżonym ośrodku, jeśli istnieje możliwość stosowania wobec niego terapii w warunkach detencji. Wskazówki te zostały zastosowane w niniejszej sprawie, należy jednak podkreślić, że są w tym zakresie niezgodne z przepisami prawa. Co więcej, istnieją poważne wątpliwości, czy cudzoziemcowi – ofierze prześladowań – można zapewnić skuteczną terapię w warunkach pozbawienia wolności – powiedział r.pr. Jacek Białas, prawnik HFPC, który reprezentował cudzoziemca w postępowaniu o zadośćuczynienie.

Do pobrania:

• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 10 lutego 2021 r., sygn. akt II AKa 162/20.