Sąd Okręgowy w Krakowie pyta TSUE o pojęcie dyskryminacji

Sąd Okręgowy w Krakowie zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem prejudycjalnym dotyczącym wykładni pojęcia dyskryminacji. Sąd pyta, czy różnicowanie przez pracodawcę sytuacji wewnątrz grupy pracowników, wyróżnionej ze względu na cechę chronioną, jest zakazane przez prawo europejskie.

Wniosek o skierowanie pytania złożyli pełnomocnicy, którzy na prośbę HFPC reprezentują klientkę na zasadach pro bono – adw. dr Anna Maria Niżankowska-Horodecka oraz adw. Magdalena Podskalna z Kancelarii Niżankowska, Szumielewicz – Adwokaci i Radcowie Prawni sp.p.

Sprawa Pani Izabelli

Pani Izabella była zatrudniona w jednym z krakowskich szpitali na stanowisku psychologa. Od 2011 r. miała orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które przekazała pracodawcy. W 2015 r. na wewnętrznej stronie internetowej szpitala ukazała się informacja o przyznaniu specjalnego dodatku pracownikom, którzy dostarczą orzeczenie o niepełnosprawności.

Dodatek przyznawany był indywidualnie określonym pracownikom na podstawie jednostronnej decyzji dyrektora szpitala. Dodatek miał być przyznawany wyłącznie osobom, które złożyły orzeczenie o niepełnosprawności po 1 września 2014 r., niezależnie od daty otrzymania orzeczenia. Pani Izabella nie otrzymała dodatku, ponieważ orzeczenie o stopniu niepełnosprawności złożyła dużo wcześniej.

Sąd Rejonowy –  nie ma dyskryminacji

Sąd Rejonowy uznał, że Pani Izabelli nie przysługuje roszczenie o zapłatę dodatku do wynagrodzenia i nie dopatrzył się dyskryminacji w tej sprawie. Zdaniem sądu zastosowanie przez pracodawcę kryterium wypłaty zasiłku budzi wątpliwości, ale nie można stwierdzić, aby miało miejsce zastosowanie niedozwolonego kryterium różnicowania pracowników w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Sąd uznał, że zróżnicowanie pracowników ze względu na datę przedłożenia dokumentu nie stanowi różnicowania ze względu na cechę osobistą, zatem nie może stanowić ona kryterium dyskryminacji.

Apelacja

Pełnomocnicy Pani Izabelli zaskarżyli niekorzystny wyrok podkreślając, że kryterium zastosowane przez szpital miało charakter dyskryminujący i nie było obiektywnych powodów uzasadniających zróżnicowanie wewnątrz grupy pracowników z niepełnosprawnościami.

W apelacji prawnicy wskazali, że kryterium momentu złożenia orzeczenia o niepełnosprawności jest na pozór obiektywnym kryterium różnicowania sytuacji, które w efekcie doprowadziło do niekorzystnego traktowania części osób z niepełnosprawnościami – tych osób, które miały orzeczoną niepełnosprawność na stałe od dłuższego czasu, a np. ich stan zdrowia skłonił te osoby to niezwłocznego złożenia pracodawcy orzeczenia.

Pytanie prejudycjalne

W trakcie postępowania przed Sądem Okręgowym w Krakowie pełnomocnicy Pani Izabelli wskazali, że dla sprawy istotne znaczenie może mieć wykładnia prawa unijnego dotyczącego równego traktowania pracowników i wobec tego konieczne może być zadanie pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W efekcie Sąd Okręgowy zadał pytanie następującej treści: „Czy art. 2 Dyrektywy 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy powinien być rozumiany w ten sposób, że jedną z form naruszenia zasady równego traktowania stanowi różnicowanie sytuacji poszczególnych osób należących do grupy wyróżnionej na cechę chronioną (np. niepełnosprawność), jeśli dokonane przez pracodawcę zróżnicowanie wewnątrz grupy następuje w oparciu o pozornie neutralne kryterium, a kryterium to nie może być obiektywnie uzasadnione zgodnym z prawem celem, a środki podjęte do tego celu nie są właściwe i konieczne?”

Zgodnie z prawem UE jakakolwiek dyskryminacja osób z niepełnosprawnościami w sferze zatrudnienia powinna być zakazana. Jednak przepisy dyrektyw mówią wprost o naruszeniu zasady równego traktowania osób z niepełnosprawnościami w kontekście porównania ich do innych osób. TSUE będzie miał okazję przesądzić, czy unijne przepisy równościowe mają zastosowanie także, jeśli dochodzi do różnicowania sytuacji wewnątrz grupy pracowników wyróżnionych ze względu na daną cechę

Sprawa jest prowadzona w ramach Programu Spraw Precedensowych HFPC.