Stan wojenny niekonstytucyjny

Trybunał Konstytucyjny uznał dekret o wprowadzeniu stanu wojennego za niezgodny z konstytucją (wyrok z dnia 16 marca 2011, sygn. K 35/08). Trybunał zwrócił między innymi uwagę na fakt, że dekrety wprowadzające stan wojenny zostały wydane przez nieuprawniony podmiot.

Dekrety o wprowadzeniu stanu wojennego zostały wydane 12 grudnia 1981 r., w czasie, gdy trwała sesja Sejmu. Trybunał Konstytucyjny zauważył, że Rada Państwa mogła wydawać dekrety wyłącznie w okresach między sesjami Sejmu. Zatem wydanie dekretów grudniowych w trakcie sesji Sejmu było nielegalne i pozbawione podstawy prawnej.

Zdaniem Trybunału działanie Rady Państwa naruszyło nie tylko szczegółowe przepisy konstytucyjne dotyczące procesu prawotwórczego, ale też ogólne zasady dotyczące funkcjonowania organów władzy publicznej.
Warto przy tej okazji przypomnieć, że podobne wnioski znalazły się już przed laty w raporcie podziemnego Komitetu Helsińskiego w Polsce o naruszeniach praw człowieka w okresie stanu wojennego, który wraz ze specjalnym listem Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” został przedstawiony delegacjom na Konferencję Madryckiej KBWE w marcu 1983r. Był również podstawą prac Komisji Śledczej Międzynarodowego Biura Pracy, która podzieliła jego wnioski badając naruszenia praw pracowniczych i związkowych w Polsce w związku z wprowadzeniem stanu wojennego.

Oto fragment tego raportu:
„Art. 31 ust. 1 Konstytucji jednoznacznie stanowi, że Rada Państwa wydaje dekrety z mocą ustawy jedynie między sesjami Sejmu. Nigdzie natomiast nie jest w Konstytucji powiedziane, że Rada Państwa może wydawać dekrety w czasie trwania sesji Sejmu. Dekrety z 12.XII.81 r. wydane zostały przez Radę Państwa właśnie w czasie trwania sesji sejmowej – w dniu przerwy między obradami. A więc Rada Państwa wydając wspomniane dekrety naruszyła przepisy Konstytucji. W myśl zasady praworządności organy państwowe zobowiązane są nie tylko do ścisłego przestrzegania prawa, lecz także do działania wyłącznie na podstawie przepisów prawa. Złamanie tych zasad sprawia, że dekrety wydane przez Radę Państwa 12. XII. nie mają mocy prawnej.”