Tortury w Polsce – przykłady z praktyki HFPC

Monitorowanie przypadków przekraczania uprawnień ze strony policji i funkcjonariuszy innych służb jest stałym elementem działalności Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. W tym kontekście stosowanie przemocy, tortur i inne przypadki poniżającego traktowania pozostają wciąż jednym z problemów, co pokazuje praktyka Fundacji i zgłaszane do nas sprawy.

W ostatnich latach HFPC zajmowała się szeregiem spraw, w których funkcjonariusze policji czy służby więziennej przekroczyli swoje uprawnienia. W wielu tych sprawach postępowania karne nie zakończyły się ukaraniem sprawców.

• Upokarzające traktowanie byłego prezesa sądu w areszcie

Krzysztof S. jest podejrzanym w sprawie korupcji w krakowskich sądach apelacyjnych i w związku z tym zastosowano wobec niego tymczasowe aresztowanie. W trakcie pobytu w zakładzie karnym panu Krzysztofowi przydzielono jednoosobową, monitorowaną celę w obrębie oddziału dla tzw. więźniów niebezpiecznych. Wobec mężczyzny stosowano również środki kontroli osobistej: kazano mu rozebrać się do naga, przykucać i unosić ręce do góry.

Co istotne, funkcjonariusz służby więziennej podczas wydawania podejrzanemu wymienionych poleceń podkreślał, że tego rodzaju czynności nie są wykonywane nawet wobec najbardziej niebezpiecznych przestępców. O szczegółach sprawy można przeczytać tutaj.

• Opinia przyjaciela sądu HFPC do Trybunału w Strasburgu dotycząca przemocy polskiej policji

HFPC przedstawiła opinię przyjaciela sądu Europejskiemu Trybunałowi Praw Człowieka w sprawie pobicia dwóch mężczyzn przez funkcjonariuszy policji w trakcie interwencji.

Do zdarzenia doszło w Krakowie w 2015 r., gdy policja wtargnęła do mieszkania jednego ze skarżących, ponieważ sądziła, że ukrywa się w nim osoba podejrzana o przestępstwo. Według skarżących po sforsowaniu drzwi funkcjonariusze rozpylili gaz łzawiący (choć w środku znajdowało się m.in. 5-miesięczne dziecko) i powalili na ziemię mężczyzn, a następnie zaczęli ich bić. Skarżący trafili do aresztu, lecz wkrótce potem zostali odwiezieni do szpitala, ponieważ w wyniku pobicia ich stan się pogarszał.

Prokuratura oraz sąd nie znaleźli podstaw do wszczęcia postępowania w sprawie przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy policji i postanowili umorzyć postępowanie.

Więcej informacji o skali zjawiska przemocy policji i opinii złożonej do ETPC można znaleźć tutaj.

• Śmierć Igora Stachowiaka

W maju 2016 r. na Komendzie Policji we Wrocławiu zmarł Igor Stachowiak. Z pisemnej odpowiedzi udzielonej HFPC przez Komendanta Wojewódzkiego Policji we Wrocławiu wynika, że wobec Igora Stachowiaka dwukrotnie użyto paralizatora, w tym raz, gdy zatrzymany mężczyzna miał już założone kajdanki (odpowiedź KWP dostępna jest tutaj).

Mężczyzna zmarł, mimo udzielonej pierwszej pomocy. W świetle najnowszych doniesień medialnych, sprawa ma charakter rozwojowy i wymaga zbadania pod kątem naruszenia zakazu tortur. Śledztwo w tej sprawie trwa od ponad roku.

• Sprawa Damiana G.

Damian G. zmarł w szpitalu w nocy z 8 na 9 września 2017 r. po zatrzymaniu przez radomską policję w sklepie sieci „Biedronka” w związku z podejrzeniem dokonania kradzieży.

Jak wynika z relacji świadków zdarzenia, pan Damian został wyniesiony ze sklepu bez butów, nie mógł iść o własnych siłach – powłóczył nogami. Następnie zatrzymanego przetransportowano do komisariatu. Stamtąd trafił na izbę przyjęć radomskiego szpitala, gdzie zmarł tego samego dnia. Z relacji ojca wynika, że pielęgniarka przyjmująca Pana Damiana usłyszała jak jeden z funkcjonariuszy odebrał telefon i powiedział: „Musiałem to zrobić, ale żyje”.

Rodzina Damiana G. podejrzewa, że mogło dojść do przekroczenia uprawnień przez dokonujących zatrzymania funkcjonariuszy radomskiej policji. Śledztwo w tej sprawie prowadzi prokuratura. Więcej informacji dostępnych jest tutaj.