Uniewinnionemu policjantowi przysługuje prawo do ochrony reputacji w ramach postępowania dyscyplinarnego – skarga do Trybunału w Strasburgu

HFPC złożyła skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie uniewinnionego policjanta, który nie mógł wznowić postępowania dyscyplinarnego skutkującego jego wydaleniem ze służby. W skardze wskazano, że taka sytuacja prowadzi do naruszenia Konwencji, a w szczególności prawa do ochrony reputacji  i dobrego imienia, które wynika z prawa do ochrony życia prywatnego.

Skarga dotyczy funkcjonariusza, który pracował w wydziale kryminalnym policji. Do jego zadań należało m.in. przenikanie do środowisk przestępczych w celu ich infiltracji. Jego działania były skuteczne i doprowadziły do wykrycia i zatrzymania wielu przestępców. W 2001 r. prokuratura postawiła mu zarzuty karne związane m.in. z rzekomym dopuszczeniem się korupcji. Zarzuty były oparte na zeznaniach przestępców, którzy chcieli doprowadzić do skompromitowania skarżącego. W ślad za tym Komendant Wojewódzki Policji wszczął przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne i ukarał go wydaleniem z zawodu.

Po dziesięciu latach policjant został uniewinniony przez sąd karny od wszystkich stawianych mu zarzutów. W uzasadnieniu wyroku sąd wskazał, że skarżący nigdy nie przekraczał swoich uprawnień, a wszelkie obciążające go zeznania są całkowicie niewiarygodne. Skarżący planował wtedy wrócić do służby. Jednak zgodnie z przepisami ustawy o Policji, nie ma możliwości wznowienia postępowania dyscyplinarnego po upływie pięciu lat od orzeczenia dyscyplinarnego. Co ciekawe, po rozpoznaniu skargi Trybunał Konstytucyjny orzekł w 2016 r., że takie terminowe ograniczenie możliwości wznowienia postępowania dyscyplinarnego nie narusza Konstytucji.

Podstawowym zarzutem stawianym w skardze do ETPC jest naruszenie prawa do ochrony reputacji. „Prawo takie ETPC wywodzi z przewidzianego w art. 8 prawa do ochrony życia prywatnego. Przepis ten nakłada na państwa obowiązek zapewnienia jednostkom środków prawnych, za pomocą których mogłyby dochodzić ochrony swojego dobrego imienia. Skarżący ­– bez wątpienia niewinny – nie miał dostępu do takich środków, bo prawo do wznowienia postępowania okazało się całkowicie iluzoryczne ze względu na daleko idące ograniczenie czasowe” – tłumaczy Marcin Szwed, prawnik HFPC.

W skardze sformułowano również zarzut braku zagwarantowania efektywnego środka odwoławczego. Ustawa o Policji wprawdzie przewiduje możliwość wznowienia postępowania dyscyplinarnego w razie ujawnienia nowych istotnych okoliczności. Mimo to ograniczenie jej krótkim, pięcioletnim terminem sprawia, że z uwagi na przewlekłość postępowań karnych jest ona praktycznie niedostępna. „Podkreśliliśmy ponadto, że przepisy ustawy o Policji mają charakter dyskryminacyjny, ponieważ w świetle polskiego prawa funkcjonariusze niektórych innych służb mundurowych, znajdujący się w sytuacji takiej samej co skarżący, mogliby wznowić postępowanie na swoją korzyść bez żadnego ograniczenia terminowego. Takie rozwiązanie dotyczy funkcjonariuszy Służby Celnej i Biura Ochrony Rządu” – dodaje adw. Katarzyna Wiśniewska, prawniczka HFPC.

Przepisy działające na niekorzyść ukaranych dyscyplinarnie policjantów są problemem, z którym HFPC styka się od lat. „W październiku 2016 r. zwróciliśmy się do Rzecznika Praw Obywatelskich o złożenie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o kontrolę konstytucyjności omawianych regulacji. Wskazaliśmy w nim, że możliwość wznowienia postępowania dyscyplinarnego na korzyść obwinionego w ogóle nie powinna być ograniczona terminem, bo takie ograniczenie nie służy realizacji żadnych konstytucyjnie uzasadnionych celów” – dodaje Marcin Szwed. Z wnioskiem można zapoznać się tutaj.

Skarga do ETPC została przygotowana w ramach Programu Spraw Precedensowych, a skarżącego w postępowaniu przed Trybunałem reprezentuje prof. Ireneusz C. Kamiński – ekspert prawny HFPC.