Opinia HFPC o ustawie antyterrorystycznej

HFPC zaopiniowała projekt ustawy o działaniach antyterrorystycznych. HFPC krytycznie odniosła się do szeregu postulowanych zmian.

Mimo obietnic ze strony rządu dotyczących możliwości przeprowadzenia konsultacji społecznych na ten temat, projekt ustawy nie tylko nie był konsultowany, ale również przez kilka miesięcy pozostawał utajniony.

„Taki tryb procedowania jest nieadekwatny do powagi celu projektowanej ustawy, czyli próby zapewnienia bezpieczeństwa publicznego. Zagwarantowanie tak fundamentalnej wartości powinno wiązać się z przeprowadzeniem szerokiej dyskusji na temat kierunku zmiany obowiązującego  prawa” – twierdzi Barbara Grabowska-Moroz, autorka opinii.

HFPC negatywnie odnosi się do zawartej w projekcie ustawy definicji „zdarzenia o charakterze terrorystycznym”. W załączonym do ustawie rozporządzeniu katalog zdarzeń o charakterze terrorystycznym zbudowany został w oparciu m.in. o kryteria dyskryminujące i ukierunkowane na ekstremizm jedynie jednej grupy religijnej.

Wątpliwości budzą także rozwiązania wprowadzające możliwość objęcia cudzoziemców kontrolą operacyjną. Zgodnie z projektem, kontrola taka mogłaby być prowadzona przez 3 miesięcy jedynie w oparciu o zgodę Prokuratora Generalnego. Nie wymagana byłaby przy tym zgoda sądu.

Również propozycja blokowania stron internetowych pozostaje w sprzeczności ze standardami wypracowanymi w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczącymi swobody wypowiedzi. W szczególności projekt nie zapewnia należytej ochrony przed arbitralnością działania władzy. Głównym problemem w tym zakresie jest brak efektywnej kontroli sądu nad działaniem służb oraz niemożność wniesienia zażalenia na ewentualną decyzję o blokowaniu przez podmioty inne niż Szef ABW oraz Prokurator Generalny.

Projekt ustawy zakłada szerokie ograniczenia prawa do prywatności poprzez przyznanie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego dostępu do rejestrów i ewidencji prowadzonych przez inne służby, ZUS, KRUS, Komisję Nadzoru Finansowego, czy jednostki samorządu terytorialnego. ABW uzyska także m.in. dostęp do obrazu z systemów monitoringu wizyjnego umieszczonych w obiektach użyteczności publicznej, przy drogach publicznych oraz w innych miejscach publicznych.

Projekt przyznaje również służbom kompetencję do przeszukiwania w porze nocnej wszystkich pomieszczeń mieszkalnych położonych np. w danej dzielnicy. Wystarczy, aby istniały uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że osoba podejrzewana znajduje się na danym obszarze. Krytycznie należy odnieść się także do rozwiązań wprowadzających możliwość zastosowania tymczasowego aresztowania na okres 14 dni w oparciu o przesłankę podejrzenia popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym. Co istotne, w tym wypadku nie będą miały zastosowania zwyczajne podstawy stosowania środków zapobiegawczych. Organy ścigania nie będą więc musiały wykazać, że osoba zatrzymana z dużym prawdopodobieństwem dopuściła się zarzucanych jej czynów.

„Niestety projekt pomija wypracowany dorobek orzeczniczy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Konstytucyjnego. Brak konsultacji społecznych, nadzwyczajnie szybki tryb postępowania, a także olbrzymi zakres ingerencji w prawa i wolności obywateli powoduje, że projekt wymaga szeregu zmian” – dodaje Barbara Grabowska-Moroz.

Opinia dostępna jest tutaj.