W Warszawie zakończył się II Kongres Wolności: Wolność w cyfrowym świecie

„Powinniśmy poszukiwać rozwiązań, które mogłyby maksymalnie wielu obywateli włączać w proces deliberacji, decydowania, ale także kontrolowania władzy” – mówił Adam Bodnar podczas panelu inaugurującego II Kongres Wolności: Wolność w cyfrowym świecie. Helsińska Fundacja Praw Człowieka była jednym ze współorganizatorów Kongresu, który odbył się 7 i 8 czerwca w Warszawie.

W trakcie Kongresu wielokrotnie podkreślano, że po okresie „zachłyśnięcia” się możliwościami jakie daje Internet w zakresie korzystania z wolności, obywatele zaczynają podchodzić do niego z coraz większą rezerwą. Społeczeństwo uczy się dostrzegać problemy związane z przeniesieniem wielu sfer życia do sieci, takie jak wykluczenie cyfrowe, nasilanie się mowy nienawiści, a także wzmożoną kontrolę.

II Kongres Wolności trwał dwa dni i zgromadził ponad 200 uczestników. Głos zabrało 68 prelegentów. Wystąpienia podzielono na trzy ścieżki tematyczne – „Społeczeństwo”, „Przedsiębiorczość” oraz „Prawo i idee”.

HFPC zorganizowała dwa panele dyskusyjne. Pierwszy dotyczył obniżenia wieku wyborczego. Podczas debaty, profesor Mirosław Wyrzykowski omówił kwestię wieku wyborczego z perspektywy polskiej Konstytucji. Profesor zaznaczył, że możliwość udziału w wyborach jest najważniejszym prawem politycznym. Mimo zmian społecznych mało kto jednak kwestionuje granicę 18 lat jako moment uzyskania praw wyborczych, a młodzież nie „walczy” o możliwość udziału w wyborach. Adwokat Anna Rakowska-Trela przedstawiła kontekst międzynarodowy, a Róża Rzeplińska, szefowa serwisu MamPrawoWiedzieć. omówiła badania na temat udziału młodego pokolenia w życiu politycznym. Podkreśliła, że osoby które chodzą do urn zaraz po uzyskaniu pełnoletności utrzymują ten zwyczaj także w późniejszych latach.

Zdaniem panelistów obniżenie wieku wyborczego nie przełoży się automatycznie na większe zainteresowanie życiem publicznym, jeśli nie będzie połączone z działaniami edukacyjnymi. Niewątpliwie jednak młodzież powinna mieć wpływ na kształt polityki, skoro decyzje, które teraz zapadają, będą miały znaczenie w ich dorosłym życiu. W panelu wzięła też udział warszawska licealistka Aleksandra Chudaś.

Tematem drugiego panelu były zgromadzenia publiczne w cyfrowym świecie. Senator Józef Pinior wskazał paradoksy, jakie pojawiły się przy okazji nowelizacji ustawy Prawo o zgromadzeniach. Zauważył między innymi, że wśród debatujących nad nowelizacją Senatorów wielu miało doświadczenie w organizacji zgromadzeń, będącej elementem walki o demokrację. Senatorowie ci wydawali się jednak postrzegać zgromadzenia z punktu widzenia „praktyki menadżerskiej samorządów”.

Ponadto, debata ujawniła nieprzygotowanie zarówno parlamentu, jak i prezydenta, do obecnych realiów cywilizacji technicznej. W konsekwencji nowelizacja nie dostosowała praw o zgromadzeniach do wymogów współczesności, np. nie zagwarantowała obywatelom możliwości natychmiastowej reakcji na wydarzenia. Wreszcie, zdaniem Senatora, nowelizacja nie poruszyła kwestii restrykcji praw i wolności obywatelskich związanych z rozwojem technologii i pojawiających się przy okazji każdej niemal debaty na styku wolności i bezpieczeństwa. Mirosław Wróblewski, z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, przedstawił zarzuty sformułowane w wystąpieniu RPO, które dotyczyło ustawy w wersji znowelizowanej. Wskazał między innymi na problematyczny charakter zawartej w ustawie dolnej granicy liczebności zgromadzenia, tj. 15 osób.

Magdalena Szecówka, która uczestniczyła w organizacji protestów przeciwko ACTA mówiła o problemach z jakimi musieli poradzić sobie młodzi ludzie przy organizacji demonstracji. Socjolog Mikołaj Rakusa Suszczewski mówił z kolei o cechach sieci, jako jednego z kanałów wykorzystywanych do mobilizacji takich jak przy okazji ACTA. W swojej wypowiedzi skupił się przede wszystkim na wadach Internetu, które mają potem przełożenie na aktywność w świecie rzeczywistym. Zauważył, że świat cyfrowy jest „światem anarchii”, „Hyde Parkiem” w którym widać najsilniejszych i najgłośniejszych, gdzie liczy się zmasowana ilość postów. Jeśli zaś chodzi o kwestię przygotowania zgromadzeń, organizatorzy często nie posiadają wiedzy na temat mechanizmów funkcjonowania w tłumie i sposobów mobilizowania w sposób skuteczny i przyjazny dla innych obywateli.

Podczas kongresu obyły się także rozmowy z dr. Mikołajem Kunickim dyrektorem Programu Studiów o Współczesnej Polsce na uniwersytecie oksfordzkim, spotkanie z ministrem Władysławem Kosiniakiem – Kamyszem, panel dyskusyjny z udziałem estońskiego ministra sprawiedliwości Hanno Pevkura, a także śniadanie, podczas którego Dominika Wielowieyska rozmawiała z młodymi przedstawicielami polskich partii politycznych.

Oprócz HFPC, II Kongres Wolności zorganizowali: Projekt: Polska, Polska Przedsiębiorcza oraz Kultura Liberalna. Partnerami wydarzenia byli między innymi Oxford Noble Foundation, Friedrich Naumann Foundation i Stowarzyszenie Polska Młodych.