„Wiem i powiem” – ochrona sygnalistów i dziennikarskich źródeł informacji. Praktyczny przewodnik

Kim jest sygnalista? Dlaczego warto chronić sygnalistów? Czym jest tajemnica dziennikarska? Czy dziennikarz może być zwolniony z tajemnicy na potrzeby postępowania sądowego? Czy może chronić swoje źródła informacji w kontekście nowoczesnych metod inwigilacji? – na te i wiele innych praktycznych pytań odpowiada opublikowany dziś przewodnik „Wiem i powiem”. Publikacja przewodnika była możliwa dzięki wsparciu i zaangażowaniu ponad 220 osób w akcję „Wiem i powiem” prowadzoną przez HFPC na przełomie 2015 i 2016 roku.

Do Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka zwraca się coraz więcej osób, które w interesie publicznym chcą ujawnić znane im nieprawidłowości zaobserwowane  np. w instytucjach władzy lub miejscu pracy. Często zdarza się, że działania sygnalistów narażają ich na zarzuty złamania różnych reguł, np.: prawa pracy, wewnętrznych regulaminów korporacji czy kodeksów etyki zawodowej. „Te sprawy były dla nas impulsem do opracowania koncepcji praktycznego przewodnika dla sygnalistów i dziennikarzy, którzy opisują zgłaszane im nieprawidłowości” – mówi Dorota Głowacka, współautorka opracowania.

Przewodnik podzielony jest na trzy części. Pierwsza z nich obejmuje wyjaśnienie samego pojęcia „sygnalisty”, omówienie regulacji prawnych, które mogą go dotyczyć oraz przedstawienie  działań prawnych, które mogą spotkać sygnalistów w odwecie za ujawnienie informacji. „Naszym celem nie było zachęcanie potencjalnych sygnalistów do działania” – tłumaczy Adam Ploszka, współautor przewodnika. „Decyzja o ujawnieniu nieprawidłowości może wiązać się z szeregiem przykrych skutków i dlatego powinna być starannie przemyślana. Mamy nadzieję, że dzięki naszemu przewodnikowi potencjalni sygnaliści będą mogli lepiej ocenić ryzyko związane z swoimi decyzjami. Staraliśmy się jednocześnie wskazać argumenty, których osoby te mogą użyć, aby się bronić przed poniesieniem negatywnych konsekwencji ujawniania nadużyć” – mówi Adam Ploszka.

Druga część przewodnika poświęcona jest ochronie tajemnicy dziennikarskiej i gwarancjom jakie przysługują dziennikarzom, ale także osobom przekazującym mediom poufne informacje, wśród których mogą być m.in. sygnaliści.. Przewodnik wyjaśnia, jakie uprawnienia i obowiązki dla dziennikarzy wynikają z instytucji tajemnicy dziennikarskiej. „Dzięki instytucji tajemnicy dziennikarskiej informatorzy mogą mieć pewność, że dziennikarz będzie chronił ich dane, a z drugiej strony media mogą liczyć na dopływ informacji, których nie uzyskałyby bez gwarancji poufności” – mówi Dorota Głowacka.

Celem autorów opracowania było uwzględnienie jak najbardziej praktycznych informacji, odnoszących się do bieżących wyzwań. „Dlatego trzecią część przewodnika poświęciliśmy zagadnieniom dotyczącym m.in. kwestii ochrony tajemnicy dziennikarskiej w dobie nowoczesnych technologii oraz sposobom ochrony informacji, anonimowości w sieci i bezpiecznej komunikacji” – dodaje Dorota Głowacka.

Wydanie przewodnika było możliwe dzięki wsparciu i zaangażowaniu ponad 200 osób, które na przełomie 2015 i 2016 r. wsparły akcję “Wiem i powiem” zorganizowaną przez HFPC na portalu polakpotrafi.pl. W ramach akcji zebrano  19 509 złotych, które w całości zostały przeznaczone na opracowanie i wydrukowanie przewodnika.

Wszystkim naszym darczyńcom serdecznie dziękujemy!

Przewodnik dostępny jest tutaj.