WSA odrzuca skargi niepowołanych sędziów. HFPC złoży skargę kasacyjną

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił 29 grudnia 2016 r. skargi złożone przez sędziów niepowołanych na stanowiska przez Prezydenta RP. Helsińska Fundacja Praw Człowieka planuje zaskarżyć to orzeczenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W lipcu 2016 r. Prezydent A. Duda wydał postanowienie, w którym odmówił powołania trzech sędziów na stanowiska w sądach wyższego szczebla oraz jednego kandydata na sędziego na pierwsze stanowisko sędziowskie. Uczynił to wbrew pozytywnym opiniom wyrażonym na temat kandydatów przez Krajową Radę Sądownictwa, nie przedstawiając żadnego uzasadnienia.

Niepowołani sędziowie zaskarżyli postanowienie Prezydenta do WSA, kwestionując jego legalność. Do postępowania przyłączyli się następnie Rzecznik Praw Obywatelskich oraz Helsińska Fundacja Praw Człowieka. „W swoim wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu zwróciliśmy uwagę na jego znaczenie dla konstytucyjnego systemu podziału władzy w Polsce. Wskazaliśmy też na międzynarodowe standardy wyrażone m.in. w wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Baka przeciwko Węgrom, z którego wynika, że sędziowie nie powinni być pozbawieni prawa do sądu w sprawach dotyczących ich statusu” – wskazuje Marcin Szwed, prawnik HFPC.

WSA odrzucił jednak wszystkie skargi i wskazał, że kompetencja prezydenta do powoływania sędziów ma charakter dyskrecjonalny i nie podlega kontroli sądowej. Odwołał się m.in. do postanowienia NSA z 2012 r., wydanego na kanwie podobnej sprawy, dotyczącej odmowy powołania sędziego przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Warto jednak zwrócić uwagę, że orzeczenie to spotkało się z krytyką ze strony konstytucjonalistów, a ponadto w międzyczasie doszło do uchwalenia nowej ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, która przyznała prezydentowi możliwość zwrócenia się do KRS z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie danej kandydatury.

„Planujemy zaskarżyć postanowienie WSA do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W skardze kasacyjnej zamierzamy podnieść m.in., że WSA pozbawił nas możliwości efektywnego uczestniczenia w postępowaniu. Był to skutek tego, że postanowienie o dopuszczeniu Fundacji do udziału w postępowaniu doręczono nam dopiero 29 grudnia – a więc w dniu wydania postanowienia o odrzuceniu skarg. Choć wskazywaliśmy, że zamierzamy przedstawić stanowisko w sprawie, w ten sposób sąd uniemożliwił jego przedłożenie” – tłumaczy Katarzyna Wiśniewska, prawniczka HFPC.

Fundacja nie zgadza się też z meritum orzeczenia: „Nie można zgodzić się ze stanowiskiem WSA, że kompetencja prezydenta do powoływania sędziów ma charakter zupełnie uznaniowy. Prowadziłoby to do podważenia niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziów; prezydent mógłby wywierać polityczną presję na sędziach, blokując ich awans. Ponadto, w państwie praworządnym żaden organ oddziałujący na status prawny jednostki nie może działać w sposób arbitralny, niepodlegający żadnej kontroli zewnętrznej” – podkreśla Marcin Szwed.

Zanonimizowane postanowienie WSA można znaleźć tutaj.