WSA w Warszawie uchyla decyzję o odmowie udostępnienia postanowienia Prezydenta RP w sprawie użycia wojska do pomocy SG na granicy polsko-białoruskiej

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Kancelarii Prezydenta RP, którą odmówiono HFPC udostępnienia postanowienia Prezydenta w sprawie użycia wojska do pomocy Straży Granicznej na granicy polsko-białoruskiej w 2021 roku.

HFPC chciała uzyskać dostęp do tego dokumentu w trybie dostępu do informacji publicznej, ponieważ ma on kluczowe znaczenia dla podstaw działania wojska, w tym WOT, względem obywateli na pograniczu. Jednak postanowieniu Prezydenta nadano klauzulę „zastrzeżone”, co spowodowało jego utajnienie. Z tego powodu Kancelaria Prezydenta RP odmówiła udostępnienia jego treści, a nawet informacji, kiedy takie postanowienie zostało wydane.

HFPC argumentowała, że stanowi to nieproporcjonalne ograniczenia prawa dostępu do informacji publicznej, a podobne akty wydawane przez Prezydenta w przeszłości zawierały jedynie bardzo krótkie, ogólne i formalne informacje, którym trudno przypisać walor informacji niejawnych, które miałyby istotne znaczenie dla obronności kraju. Przykładowo wydane w 2020 r. w związku z pandemią Covid postanowienie Prezydenta RP w swojej treści sprowadzało się jedynie do zatwierdzenia decyzji wydanej przez MON o użyciu wojska do pomocy SG. Sam fakt obecności wojska na granicy nie jest tajemnicą, a MON w 2021 r. wielokrotnie informowało nawet o liczebności wojska oddelegowanego na wschód kraju, wskazując, jakie jednostki skierowane zostały do wykonywania zadań.

Fundacja argumentowała, że trudno również wyobrazić sobie, aby w demokratycznym państwie prawa, którym zgodnie z Konstytucją RP jest Polska, istniała sytuacja, w której żołnierze nabywają uprawnienia służb (tu Straży Granicznej), w tym do stosowania środków przymusu bezpośredniego, legitymowania, zatrzymywania cywili, w związku z wydaniem aktów Prezydenta RP, które mają charakter niejawny.

WSA uznał, że decyzja Szefa Kancelarii Prezydenta RP była wadliwa, m.in. z tego powodu, że nie zawierała przekonującego i konkretnego uzasadnienia odmowy udostępnienia informacji publicznej, ograniczając się w zasadzie do przytoczenia treści przepisów. Zdaniem sądu takie sformułowanie decyzji uniemożliwia kontrolę legalności wydania decyzji.

Wyrok nie jest prawomocny. HFPC reprezentował adw. Jarosław Jagura, prawnik Fundacji.