Co dalej z Trybunałem Konstytucyjnym?

W wydanym dziś wspólnym oświadczeniu Komitetu Helsińskiego w Polsce, Rady oraz Zarządu HFPC podkreślono, że wraz z dopuszczeniem do orzekania w TK sędziów wybranych bez ważnej podstawy prawnej i wybór z naruszeniem prawa nowego prezesa TK powoduje, że w „systemie ochrony praw człowieka powstanie poważna luka”.

Oświadczenie Komitetu Helsińskiego w Polsce, Rady oraz Zarządu HFPC

„Trwający w Polsce od 2015 r. kryzys konstytucyjny osiągnął punkt krytyczny” – czytamy w wydanym dziś oświadczeniu. „Dopuszczenie do orzekania osób wybranych na stanowiska sędziów bez ważnej podstawy prawnej oraz wybór Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z naruszeniem przepisów ustawy stawia pod znakiem zapytania możliwość wykonywania przez Trybunał jego ustrojowych funkcji. W systemie ochrony praw człowieka powstanie poważna luka” – podkreślają sygnatariusze oświadczenia.

Kryzys konstytucyjny w Polsce

Jednym z elementów z zapoczątkowanego w 2015 r. kryzysu konstytucyjnego był spór o wybór nowych sędziów Trybunału Konstytucyjnego. W grudniu 2015 r. rządząca większość dokonała wyboru trzech sędziów TK bez ważnej podstawy prawnej. Sędziowie zostali wybrani na miejsce sędziów wybranych przez poprzednią rządzącą większość w październiku 2015 r. Trójka sędziów wybranych w październiku 2015 r. nie została zaprzysiężona przez Prezydenta. Z kolei trójkę sędziów wybranych w grudniu 2015 r. bez ważnej podstawy prawnej Prezydent zaprzysiągł niemal od razu (więcej informacji na ten temat w raporcie „Kryzys konstytucyjny w Polsce 2015-2016”).

Poprzedni prezes TK prof. Andrzej Rzepliński, którego kadencja trwała do 19 grudnia 2016 r., nie przypisywał tych sędziów do spraw. Gdy wygasła jego kadencja, Prezydent powołał na stanowisko prezesa TK sędzię Julię Przyłębską (więcej informacji na ten temat dostępnych jest tutaj). Jedną z pierwszych decyzji podjętych przez nową prezes TK było dopisanie tej trójki sędziów do spraw. Tym samym pojawia się istotna wątpliwość odnośnie do tego, w jaki sposób należy traktować wyroki wydawane przez Trybunał Konstytucyjny w nieprawidłowym składzie.

„Komitet Helsiński w Polsce oraz Rada i Zarząd HFPC stoją na stanowisku, że w tej sytuacji kluczową rolę odgrywać będzie orzecznictwo niezawisłych sądów oraz międzynarodowych organów ochrony praw człowieka” – napisano w wydanym dziś oświadczeniu.

Oświadczenie Komitetu Helsińskiego w Polsce, Rady oraz Zarządu HFPC dostępne jest tutaj.