Gwarancje proceduralne w sprawach wydalenia cudzoziemców uznanych za zagrożenie dla bezpieczeństwa

♦ HFPC wraz ze Stowarzyszeniem Interwencji Prawnej (SIP) przedstawiła Wielkiej Izbie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka opinię przyjaciela sądu ws. wydalenia z Rumunii cudzoziemców uznanych za zagrożenie dla bezpieczeństwa (http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=002-12374). Decyzja została oparta o niejawne materiały. Cudzoziemcy nie zostali w żaden sposób poinformowani o podstawach decyzji, natomiast sąd krajowy miał dostęp do całości akt sprawy, w tym także materiałów niejawnych.

♦ Fundacja zdecydowała się na złożenie opinii w tej sprawie uznając, że będzie ona miała znaczenie nie tylko w kontekście rumuńskim, ale także europejskim.

♦ Polskie rozwiązania krajowe są podobne do rozwiązań rumuńskich. W szeregu spraw prowadzonych przez obie organizacje cudzoziemcy byli wydalani, pozbawiani prawa pobytu w Polsce czy też odmawiano im ochrony międzynarodowej w oparciu o powody, których nie mogli poznać.

♦ Opinia do ETPC omawia dotychczasowe orzecznictwo Trybunału w tym zakresie, jak również orzecznictwo TSUE oraz mechanizmów ONZ w podobnych sprawach. Odwołano się także do doświadczeń z postępowań toczących się w Polsce.

Kalendarium

⇒ 2009 r. i 2012 r. skarżący – obywatele Pakistanu –  wjechali do Rumunii na podstawie wiz i rozpoczęli tam studia,
⇒ 5 grudnia 2012 r. – Sąd Apelacyjny w Bukareszcie uznał, że osoby te są niepożądane na terytorium Rumunii i umieścił je w ośrodku detencyjnym. W sądzie obaj stwierdzili, że nie rozumieją powodów, dla których zostali wezwani. Sąd poinformował ich, że dokumenty dotyczące ich sprawy są niejawne i tylko sąd ma do nich dostęp,
⇒ 20 grudnia 2012 r. –  apelacja zostaje oddalona
⇒ 27 grudnia 2012 r. – skarżący są deportowani z Rumunii
⇒ 19 grudnia 2012 r. –  złożenie skargi do ETPC
⇒ 10 lipca 2015 r. –   komunikacja sprawy przez ETPC rządowi rumuńskiemu
⇒ 27 lutego 2019 r. –   przekazanie sprawy do rozpoznania Wielkiej Izbie ETPC
⇒ 19 czerwca 2019 r. –  opinia przyjaciela sądu HFPC i SIP

Włączenie się HFPC i SIP w sprawę – opinia przyjaciela sądu

Cudzoziemcy zarzucili władzom rumuńskim naruszenie Art. 1 Protokołu nr 7 do Konwencji poprzez niepoinformowanie ich o przyczynach wydalenia. W komunikacji sprawy Trybunał zadał stronom pytanie, czy gwarancje proceduralne wynikające z tego przepisu są spełnione w sytuacji, gdy sędziowie mają dostęp do niejawnych materiałów sprawy, a jednocześnie materiały te nie są w żaden sposób ujawniane wobec cudzoziemców.

W przedstawionej Wielkiej Izbie opinii, HFPC i SIP wskazały, że:

• zgodnie z orzecznictwem Trybunału zainteresowana osoba (lub prawnik działający w jej imieniu) powinna mieć przynajmniej ograniczoną możliwość poznania faktycznych podstaw decyzji o wydaleniu, tak aby móc odnieść się do argumentów przedstawionych przez władze; podobne stanowisko zajmuje Trybunał Sprawiedliwości UE i mechanizmy ONZ,
• tylko sam cudzoziemiec ma pełną wiedzę o okolicznościach swojej sprawy i może dostarczyć istotnych informacji, kwestionujących argumenty władz, w związku z czym sąd krajowy może nie być w stanie przeprowadzić pełnej kontroli sprawy, której okoliczności faktyczne mogą mu nie być znane,
• tajemnica otaczająca takie sprawy może prowadzić do nadużyć i naruszania praw cudzoziemców.

„Gwarancje proceduralne z Art. 1 Protokołu 7 do Konwencji nie są spełnione, gdy tylko sędziowie mają dostęp do dokumentów niejawnych, które nie zostały ujawnione samym cudzoziemcom” – mówi r.pr. Jacek Białas z HFPC.

Prawnik wyjaśnia

Do pobrania:

• Opinia przyjaciela sądu
• Komunikat prasowy dla mediów

Zobacz powiązane:

• Stanowisko HFPC ws. zobowiązania do powrotu Ameer’a Alkhawlany’ego
• Helsińska Fundacja Praw Człowieka złożyła skargę do KE ws. przepisów przewidujących tajne materiały w sprawach cudzoziemskich