Międzynarodowy Dzień Pomocy Ofiarom Tortur: osoby pozbawione wolności w państwach Azji Centralnej często są poddawane elektrowstrząsom, duszone, gwałcone i bite

Środkowoazjatyckie i międzynarodowe organizacje społeczne działające na rzecz praw człowieka wzywają władze państw regionu do uczczenia przypadającego na 26 czerwca Międzynarodowego Dnia Pomocy Ofiarom Tortur przez deklarację zakończenia tortur i zadośćuczynienia ich ofiarom.

Konkretne kroki powinny zawierać zagwarantowanie pozbawionym wolności dostępu do prawnika z wyboru tuż po ich zatrzymaniu, ustaleniu niezależnych mechanizmów prowadzenia postępowań dotyczących oskarżeń o tortury oraz – w przypadku Turkmenistanu i Uzbekistanu – do wydania stałych zaproszeń w ramach mechanizmu Specjalnych Procedur Narodów Zjednoczonych, w tym Specjalnego Sprawozdawcy ds. tortur.

W Azji Centralnej ofiary tortur często obawiają się złożyć skargę z obawy przed odwetem i nie każdy ma odwagę szukać pomocy u grup działających na rzecz ochrony praw człowieka. Od początku 2015 r. koalicje organizacji pozarządowych przeciwko torturom w Kazachstanie, Kirgistanie i Tadżykistanie zarejestrowały odpowiednio 45, 98 i 20 nowych spraw dot. tortur i innego złego traktowania. Niektóre z tych spraw dotyczą kilku osób naraz.

Po wizycie w Uzbekistanie w 2003 r. Specjalny Sprawozdawca ds. tortur uznał stosowanie tortur i innego złego traktowania w tym państwie jako systemowy problem i istnieją podstawy, by sądzić, że ten proceder wciąż odbywa się na masową skalę. Brak jakiegokolwiek poziomu efektywnej kontroli publicznej lub monitoringu powoduje, że dokładne określenie rozmiarów problemu jest niezwykle trudne. Mimo to wiele doniesień od byłych osadzonych, pozbawionych wolności i ich rodzin wskazuje, że tortury i złe traktowanie pozostają integralną częścią systemu wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych. Od 2011 r. do maja 2015 r. Stowarzyszenie Praw Człowieka w Azji Centralnej otrzymało ponad 154 doniesienia o torturach i złym traktowaniu z Uzbekistanu.

Z powodu opresyjnego charakteru reżimu w Turkmenistanie żadne niezależne grupy działające na rzecz praw człowieka nie mogą działać w tym kraju i nie jest możliwe przeprowadzenie wszechstronnego badania nt. stosowania tortur. Władze niezmiennie zaprzeczają, że w państwie istnieje takie zjawisko i z danych organizacji społecznych wynika, że do tej pory nikt nie został skazany na podstawie przepisu o torturach, który został dodany do turkmeńskiego kodeksu karnego w 2012 r. Mimo to organizacje działające poza granicami państwa otrzymały wiarygodne zarzuty o stosowaniu tortur na co dzień w placówkach, gdzie przebywają tymczasowo aresztowani i skazani.

Cały dokument znajduje się tutaj.