Obrońcy praw człowieka z Kazachstanu skazani na pięć lat pozbawienia wolności

Helsińska Fundacja Praw Człowieka oraz Holenderski Komitet Helsiński prowadzili wspólnie monitoring postępowania wobec dwóch działaczy organizacji pozarządowych z Kazachstanu: Maksa Bokayeva oraz Talgata Ayanova.

Obaj działacze zostali zatrzymani w maju 2016 r. w związku z informacjami, jakie publikowali na Facebooku, w których sprzeciwiali się szerokiej reformie prawa własności. Zaapelowali również o organizację demonstracji w całym kraju, a sami 24 kwietnia 2016 r. przewodzili protestowi, który został uznany przez władze jako nielegalny. Działaczom zostały podstawione zarzuty nielegalnej organizacji masowych wydarzeń (art. 400 kazachskiego kodeksu karnego), nawoływanie do nienawiści na tle społecznym, narodowym, etnicznym, rasowym i religijnym (art. 174 par. 2) oraz rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na temat „sytuacji kryzysowych” (art. 274 par. 4). Aktywiście pozostali w areszcie do czasu zakończenia postępowania, a 20 stycznia 2017 r. prawomocnie skazano ich na pięć lat więzienia i pozbawiono praw publicznych na trzy lata.

Działania wszczęte przez władze wobec działaczy naruszyły art. 19 (wolność słowa) oraz 20 (wolność zgromadzeń) Międzynarodowego Paktu Praw Politycznych i Obywatelskich. Aresztowanie obrońców praw człowieka było motywowane politycznie i miało charakter bezprawny, czym naruszono art. 9 Paktu. Co więcej, władze nie uzasadniły zasadności zastosowania tego środka przez cały okres jego trwania. Podczas samego postępowania naruszono szereg zasad rzetelnego procesu, do którego Kazachstan zobowiązany jest na gruncie art. 14 Paktu. W szczególności nie przestrzegano zasady równości broni, odrzucając automatycznie wnioski dowodowe prawników działaczy. Aktywistom ograniczano także dostęp do pomocy prawnej oraz do protokołów z rozpraw.

Bez wcześniejszego ostrzeżenia obaj działacze zostali 30 stycznia 2017 r., przewiezieni do zakładu karnego oddalonego o 1500 km od domów rodzinnych. Odbyło się to z naruszeniem Zasad Więziennych ONZ, zwanych Zasadami Nelsona Mandeli.

Helsińska Fundacja Praw Człowieka i Holenderski Komitet Helsiński publikują raport z monitoringu postępowania, w którym zwracają się do organów międzynarodowych o dalszy monitoring warunków pozbawienia wolności działaczy oraz wyrażenie sprzeciwu wobec ich skazania. Organizacje zaapelowały również do władz Kazachstanu o natychmiastowe zwolnienie aktywistów.

Raport dostępny jest tutaj.